Tarihi Şahsiyetler

Gustav Oelsner Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

OELSNER, Gustav (1879-1956)

Alman mimar ve kent tasarımcı. Türkiye’de danışmanlık ve öğretim görevleri yapmıştır.

23  Şubat 1879’da Posen’da (bugün Polonya’da Poznan) doğdu. 26 Nisan 1956’da Hamburg’da öldü. Berlin Teknik Üniversitesi’nde mimarlık eğitimi gördü. 1901’de hükümet mimarı olarak çalışmaya başladı. Berlin, Posen ve Breslau’da çeşitli yapıların uygulanmasında görev aldı. 1907-1910 arasında Breslau belediyesinde çalıştı. 1911’de Kattowitz (bugün Polonya’da Katowice) kenti imar müdürlüğüne getirildi.

I.Dünya Savaşı’ndan sonra kentin Polonya yönetimine geçmesi üzerine 1922’de görevinden ayrılmak zorunda kaldı. Kattowitz’in Almanya’ya bağlı kalması amacına yönelik çalışmaları nedeniyle bir süre tutuklu kaldı. Almanya’ya döndükten sonra Hamburg’da yerleşti. 1924’te bu kentin meclisine kent planlaması çalışmalarından sorumlu teknik senatör seçildi. Burada Alman kent tasarımcısı Fritz Schumacher (1869-1947) ile tanıştı ve onunla yakın işbirliği içinde bulundu. Hamburg’un ve ona komşu Altona’nın düzenleyici planı, Aşağı Elbe bölgesinin bölge planı üstünde çalıştı, özellikle yeşil alanların oluşturulmasına ağırlık veren konut yerleşmeleri ile okul, gençlik yurdu gibi tasarımların uygulanmasına öncülük etti.

1933’te yönetime gelen Nasyonal Sosyalistler, Oelsner’in görevine son verdiler, hatta hakkında soruşturma açtılar. Oelsner daha sonra ABD’de bulunan kardeşinin yanına gitti. 1937 sonlarına doğru yeniden ülkesine döndü. 1939’da Türk hükümetinden aldığı bir çağrı üzerine Türkiye’ye geldi. Bayındırlık Bakanlığı’nda kent planlaması danışmanı olarak görev aldı. Ayrıca Yüksek Mühendis Mektebi’nde kent planlaması derslerini vermekle görevlendirildi. Bu okulun İstanbul Teknik Üniversitesi’ne dönüşmesinden sonra da Mimarlık Fakültesi’ne bağlı Şehircilik Kürsüsü’nün yönetimini üstlendi.

II.Dünya Savaşı’nda sonra Hamburg’un onarım çalışmalarını yönetmesi amacıyla, bu kentin belediye başkanı ve senatosunun önerisi üzerine Alman hükümetince geri çağrıldı. 1949’da ülkesine döndü ve bu çalışmalara katıldı. 1952’de emekli olduktan sonra Alman Kent ve Ülke Planlaması Akademisi Hamburg ve Schleswig-Holstein Eyaleti Bölgesi başkanlığı görevini sürdürdü.

Almanya’da her iki yılda bir verilen ve kent planlaması alanındaki üstün başarıları ödüllendirmeyi amaçlayan Kurt Schumacher Ödülü’nün ilkini 1950’de Oelsner kazanmıştır. Kendisine 1955’te İstanbul Teknik Üniversitesi’nce onursal doktorluk, 1956’da da Almanya Kent ve Ülke Planlaması Akademisi’nin ödülü olan Cornelius-Gurlitt-Madalyası verilmiştir.

Oelsner Türkiye’de bulunduğu sırada Güzel Sanatlar Akademisi’nde de (bugün Mimar Sinan Ünversitesi) kent tasarımı dersleri vermiştir. Öğretim ve danışmanlık görevlerinin yanı sıra çeşitli konulara ilişkin raporlar hazırlayarak, konuşmalar yaparak, mimarlık dergilerinde yazılar yazarak da etkinlik göstermiş, mimarlık ve kent tasarımı yarışmalarında seçici kurul üyeliği yapmıştır. Türkiye’den ayrıldıktan sonra da ilişkilerini sürdürmüş, 1951’de İstanbul’a gelerek bir dizi konuşma yapmış, 1955’te de Ankara imar planı uluslararası kent tasarımı yarışmasında seçici kurul üyesi olmuştur. Oelsner geniş bilgisiyle, bu alanda uzmanlaşmanın olmadığı bir dönemde yönetim ve öğretim görevleri üstlenmiş, Türk mimarlarını kent tasarımı konularına yönelmeye özendirmiş, onların yetişmesini sağlamıştır.

•    KAYNAKLAR: K.Akalp, “Ord. Prof, Dr. İng. h.c. Gustav Oelsner”, 1946-1956 Yıllarında İstanbul Teknik Üniversitesi, 1963; E.Lüth, Gustav Oelsner, Portrat eines Baumeisters, 1960.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi