Gültekin Oransay Kimdir, Hayatı, Kitapları, Hakkında Bilgi

ORANSAY, Gültekin (1930 – 20 Kasım 1989 İzmir)

Türk müzik araştırmacısı. Türk müziğinin kuramsal sorunları ve tarihi üzerinde çalışmıştır.

19 Nisan 1930’da Berlin’de doğdu.1954’te Ankara Devlet Konservatuvarı’nın Yüksek Bölümü’nü
bitirdikten sonra, Münih Üniversitesi’nde müzik araştırmacılığı alanında öğrenim gördü. Türk müziğindeki “makam” kavramını ele alıp yeniden tanımlamaya giriştiği tez çalışmasıyla 1962’de felsefe doktoru oldu. Aynı yıl yurda döndü, 1971’e değin çeşitli yükseköğretim kuramlarında müzik tarihi ve genel müzik bilgisi dersleri verdi. 1971’de Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Türk ve İslam Sanatı Kürsüsü’ne girdi. 1972’de doçent oldu. 1976’da Ege Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nde Müzik Bölümü’nü kurdu, ertesi yıl aynı bölüme başkan atandı, 1978’de de profesör oldu. 1983’te 1402 sayılı Sıkıyönetim Kanunu’na dayanılarak İzmir Sıkıyönetim Komutanlığı’nca üniversitedeki görevlerinden uzaklaştırıldı.

Oransay, Türkiye’de müzik araştırmacılığının ilk akademik temsilcisidir. Müzik alanındaki çalışmaları öncelikle klasik Türk müziği ile halk müziğinin dayandığı ses sistemi üzerindedir. Dr.Suphi Ezgi ile Hüseyin Sadettin Arel’in Türk müziğinde bir 8İi oktavı 24 aralığa karşılık 25 perdeye bölen görüşlerine karşı çıkmıştır. “Bir sekizlinin bölünerek ya da tek bir beşliler zincirinden değil, aralarında büyük üçlü aralığı bulunan beş sınırsız beşli zincirinden” elde edilebildiği, uygulamada ise, icracılarca en az 30 ses kullanıldığı görüşünü savunmuştur. Ayrıca, Ezgi ile Arel’in,“ana makam” kabul ettikleri diziyi yanlışlıkla “çargâh” diye adlandırdıklarını, oysa söz konusu dizinin aslında“rast” makamı olduğu düşüncesini ileri sürmüştür. Kuramsal nitelikteki çalışmaları dışında, Batı tekniğiyle yazanTürkbestecilerininbiyografilerini araştırmış, müzik tarihiyle ilgili bazı belgeleri yayına hazırlamıştır. Kitaplarına girmeyen, çeşitli müzik konularındaki çalışmaları dergilerde makale olarak yayımlanmıştır. En çok yayın yapmış müzik araştırmacılardandır.

•    YAPITLAR (başlıca): Das Tonsystem der Türkei-türkischen Kunstmusik, 1957, (“Türkiye-Türk Sanat Müziğinde Perde Sistemi”); Die traditionelle türkische Kunstmusik, 1964, (“Geleneksel Türk Sanat Müziği”); Batı Tekniğiyle Yazan 60 Türk Bağdar, 1964; Die melodische Linie und der Begriff Makam der traditionellen türkischen Kunstmusik vom 15. bis zum 19. Jahrhundert, 1966, (“15. Yüzyıldan 19. Yüzyıla Değin Geleneksel Türk Sanat Müziğinin Ezgisel Çizgisi ve Makam Kavramı”); Konçerto Kılavuzu, 1967; Çağdaş Seslendiricilerimiz ve Küğ Yazarlarımız, 1969; Türk Halk Ezgilerini Çözümleme Yöntemi, 1971; Bağdarlar Geçiti, 1977; Türk Musiki Hayatının Kalkınması için Öneriler, 1983.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi