Edebi Şahsiyetler

Gulam Şadi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GULÂM ŞÂDÎ (15.yy-16.yy)

İranlı besteci. Osmanlı-Türk müziğini en çok etkilemiş bestecilerdendir.

15.yy’da Timuroğulları döneminde Horasan’ın Herat kentini büyük bir kültür merkezi durumuna getiren Hüseyin Baykara’nın sarayında, zamanın ünlü bilginleriyle sanatçılarının çevresinde yetişti. Abdülkadir Merâgî’nin öğrencisi olduğu söylenmekle birlikte Merâgî’nin 1435’te ölmüş olması nedeniyle, bu zayıf bir olasılıktır. Çağında ünü bütün Orta ve Yakındoğu’ya yayılmış, “Üstad Şâdî” diye anılmıştır. Çevre ülkelerden birçok müzikçi kendisinden ders almak üzere Herat’a kadar gelmişti. Babür Şah, sanatçının ününü duyan Kazan Hükümdarı Muhammed Emin Han’ın ricasıyla Şâdî’nin Özbek Şaybak zamanında Kazan’a gönderildiğini yazar. Şaybak Han’ın Herat’ı 1507’de ele geçirdiği göz önünde tutulursa, Şâdî 16.yy başlarında sağ olmalıdır. Bir söylentiye göre, Kazan’da, kendisiyle anlaşamadığı Emin Han’ı gücendirmesi sonucu suda boğularak öldürülmüştür.

Osmanlı-Türk müziğini birinci derecede etkilemiş ve yapıtları Osmanlı bestecilerince örnek alınmıştır. Çok sayıda yapıt bestelemiş olmasına karşın bunlardan ancak ikisi günümüze ulaşmıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Rehavi Hafif Kâr (Âfet-i sad dûd-i mâni, âteş-i sad harmeni), İstanbul Belediye Konservatuvarı, Külliyat, (173); Pencgâh Sengtn Semai Kâr (Kâfer tü küca vü ilmi edvar küca) İstanbul Belediye Konservatuvarı, Külliyat, (176).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi