Tarihi Şahsiyetler

Guillaume de Jerphanion Kimdir, Biyografi, Hayatı, Hakkında Bilgi

Guillaume de Jerphanion (1877-1948) Anadolu hakkında yayınları olan Fransız misyoneri.

Güney Fransa’nın Var ili sınırları içinde­ki Ponteves şatosunda dünyaya geldi; ba­bası Baron Frank de Jerphanion’dur. Koyu Katolik bir aileye mensup olup anne ta­rafından dedesi Amiral de Lyle-Taulane gibi denizci olmak hevesiyle Manş deni­zindeki İngiltere’ye ait Jersey adasında Fransa’dan çıkarılan Cizvitler’in kurdukla­rı deniz okuluna girdiyse de bir süre son­ra dinî temayülleri sebebiyle bu okulu yarım bırakarak Cizvit rahibi olmayı tercih etti. Rahip olduktan sonra Marsilya’da iki yıl daha eğitim gördü. 1903 yılında, Cizvit tarikatının prensiplerini yaymak ve özellikle Gregoryen mezhebine mensup Ermeniler’i Katolik yapmak üzere Ana­dolu’ya gönderilerek Tokat’taki Katolik kolejinde görevlendirildi.

Tokat’ta Türkçe ve Ermenice’yi öğre­nen Jerphanion 1911’de rahip Joannes Gransault ile tanıştı ve onun aracılığıyla izin alarak Ürgüp çevresinde esas görevi dışında arkeoloji-sanat tarihi araştırma­larına başladı. Jerphanion’un bu araştır­malarına adı açıklanmayan, fakat büyük ihtimalle annesi olan varlıklı bir kadınla Fransız coğrafya kurumu maddî destek sağlamıştır, Ürgüp dolaylarında araştır­malar yaparken bir taraftan da öğrenci­lerinden bir Ermeni’nin rehberlik ve yardımcılığıyla Kayseri-Samsun bölgesinin haritasını çıkardı ve bunu dört pafta ha­linde yayımladı. Bu harita­larla, Alman coğrafyacısı Heinrich Kiep-ert’in Anadolu ve yine Alman subay-ha-ritacısı W. von Diest’in Kuzey Anadolu ha­ritalarını tamamlamıştır. Jerphanion bu çalışmalarıyla muhtemelen Fransız genel kurmayının isteğini de karşılamıştır. Er­tesi yıl ise yanına Mekteb-i Sanâyi’de re­sim öğretmeni olan İsviçreli Ernest Mamboury’yi alıp Kapadokya bölgesindeki tüf kayalara oyulmuş kilise ve manastırların iç yüzeylerindeki freskolann sulu boya kopyalarının çıkarılmasını sağladı. Ayrıca Orta Anadolu’daki araştırmalarında rast­ladığı bazı İslâmî Türk eserlerini de ince­ledi. Hazırladığı kitabı Beyrut Katolik Ens­titüsü bastırmaya teşebbüs etti ise de 1. Dünya Savaşı’nın başlamasıyla girişim so­nuçsuz kaldı. Ancak savaştan çok sonra Fransa’nın Suriye – Lübnan Yüksek Komi­serliği Eski Eserler ve Güzel Sanatlar Ser­visi kitabı dört cildi metin, üç cildi levha­lar olmak üzere yedi cilt halinde bastırdı.

Basımı on yedi yılda ta­mamlanan ve Kapadokya bölgesi hakkın­daki bütün araştırmalara kaynak teşkil eden bu büyükeserde bazı Türk yapıları­na da yer verilmiştir. 191S’te askere alı­nan Jerphanion, Çanakkale’ye çıkarma yapmaya çalışan Fransız kuvvetlerinin kumandanlık karargâhında tercüman ve haritacı olarak görevlendirildi. Bu sırada dostluk kurduğu General H. E. Gouraud’-nun savaştan sonra Suriye-Lübnan yük­sek komiserliğine getirilmesi kitabının basılmasını sağlamıştır. Jerphanion, Ça­nakkale seferinin başarısızlığa uğraması üzerine önce posta kontrol (sansür) daire­sinde, sonra da bir Ermeni gönüllü birli­ğinin hazırlanması münasebetiyle Port Said’de ve ardından Kıbrıs’ta görevlendi­rildi.