Grigory Potemkin Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

POTEMKİN, Grigori Aleksandroviç (1739-1791)

Rus asker ve devlet adamı. II.Katerina’ nın güneye doğru yayılma politikasında önemli rol oynamıştır.

24 Eylül 1739’da Smolensk İli’ne bağlı Kizovo’da (bugün Beyaz Rusya Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti’nde Kizov) doğdu, 16 Ekim 1791’de Yaş (bugün Romanya’ da) yakınlarında öldü. Potyomkin adıyla da tanınır. Moskova Üniversitesi’nde başladığı tanrıbilim öğrenimini tamamlayamadan okuldan atılınca, 1755’te St. Petersburg’a giderek Atlı Muhafız Alayına girdi. II.Katerina’nın Temmuz 1762’de gerçekleştirdiği bir saray darbesiyle kocası III.Pyotr’u devirerek tahta çıkmasına yardımcı oldu. Bu hizmeti karşılığında rütbece yükseltildi, parayla ve toprakla ödüllendirildi ve Aralık 1762’de mabeyinci yapıldı.

1768-1774 Osmanlı-Rus Savaşı’nda gösterdiği başarıyla II.Katerina’nın gözüne girdi ve 1774’te onun âşıklarından biri oldu. Bu tarihten sonra mutlakiyet yönetimini sağlamlaştırma çabalarında II.Katerina’nın en büyük yardımcısı durumuna geldi. 1775’te Pugaçov Ayaklanmasının bastırılmasında önemli rol oynadı. 1776’da, Küçük Kaynarca Antlaşması’yla Rusya’ya eklenen topraklarda kurulan Yeni Rusya (Ukrayna) Eyaleti’nin genel valiliğine getirildi. Bölgede başlatttğı boş toprakların tarıma açılması ve yeni kentlerin kurulması hareketi kapsamında çok sayıda köylüyü bölgeye yerleştirdi; 1778-1789 arasında Kerson, Sivastopol ve Nikolayev kentlerini ve limanlarını inşa ettirdi; 1783’te Kırım Hanlığı ’nı Rusya’ya kattıktan ve Karadeniz’de bir savaş filosu kurdurduktan sonra, II.Katerina’ya, başına torunlarından büyükdük Kons-tantin’in geçeceği yeni bir Bizans imparatorluğu kurma, bunun için de İstanbul’u alma projesini (Grek projesi) kabul ettirmeye çalıştı.

1787’de Yeni Rusya’ya, II.Katerina’nın yanı sıra Avusturya imparatoru Il.Joseph ve Polonya Kralı Stanislaw Poniatovvski’nin de katıldığı bir gezi düzenledi. Bölgenin yönetiminde gösterdiği başarıdan ötürü Tavrid prensi unvanıyla ödüllendirildi. 1787’de Osmanlı Devleti ile Rusya arasında yeni bir savaşın başlamasının ardından Rus orduları başkomutanlığına getirildi. 1788’de Otçakov (Ozi), ertesi yıl Bender kalelerini aldı ve Beserabya bölgesini ele geçirip 1790’da Yaş kentine yerleşti. 1791’de St.Petersburg’a gidişinde

II.Katerina tarafından Osmanlı Devleti ile barış görüşmelerini yürütmekle görevlendirildi. Yaş’a dönerken yolda öldü.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi