Edebi Şahsiyetler

Giovanni Gabrieli Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GABRIELI, Giovanni (ykş. 1557-1612)

İtalyan besteci ve orgcu. İtalyan ve Alman müzikçileri etkileyerek Rönesans’tan Barok döneme geçişte rol oynamıştır.

Venedik’te doğdu, 12 Ağustos 1612’de aynı kentte öldü., İlk müzik derslerini ünlü bir besteci olan amcası Andrea Gabrieli’den (ykş. 1510-1586) aldı. Yaklaşık 1575-1580 arasında, Münih Saray Kilisesi’n-de Lassus Orlandus’la birlikte çalıştı. 1584’te, amcasının başorgcu olarak bulunduğu Venedik San Marko Katedrali’ne orgcu olarak girdi ve 1586’da ölümü üzerine onun yerine geçti. Bir yıl sonra yayımladığı Concerti di Andrea et di Giovanni Gabrieli (“Andrea ve Giovanni Gabrieli’nin Yapıtları”) adlı kitapta kendi ürünü olan beş madrigal ve motete yer verdi. Bu, onun besteci olarak tanınmaya başlamasını sağladı.

Daha sonra da birçok yapıtım böyle kitaplarda topladı. 1593’te org için 11 intonazioni (16. yy İtalyası’na özgü dinsel prelüd), 1597’de ise motetler, çalgı müzikleri, sonatlar, missalar ve magnificatlar içeren Sacrae symphoniae”nin birinci cildini yayımladı.

Gabrieli vokal müzik yapıtlarında, antifon denilen, koro bölümlerinin birbirini cevaplar gibi karşılıklı kullanılmasına çokça yer vermiştir. Bu polifonik etkilerin oluşumunda, kontrpuan kurallarına dayanan geleneksel çokseslilik biçimlerinden uzaklaşarak armonik yazıya uygun düşen “dikey” bir anlayışı, yani akor kuruluşunu öncelikle gözetmiş, böylece, armoninin evriminde etkili olmuştur. Çok bölümlü koro yazısı, Adrian Willaert (ykş. 1480-1562) ve Andrea Gabrieli’nin öncülüğünde gelişmişti. Giovanni Gabrieli de, özellikle motelleriyle, bu tarzın en başarılı örneklerini vermiştir.

Çalgı müziğine de önemli yenilikler getirmiştir. Sürekli bas’ın, müzikte temel bir öğe durumuna gelmesinde rol oynadığı gibi, o zamana değin genellikle yorumculara bırakılan, hangi çalgıların kullanılacağını önceden belirleme yoluna gitmiştir. Çalgı müziğini koronun etkisini güçlendirmeyle sınırlı işlevinden çıkarmış, bağımsız bir öğe olarak geliştirmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Concerti di Andrea et di Giovanni Gabrieli, 1587, (“Andrea ve Giovanni Gabrieli’nin Yapıtları”); org için 11 intonazioni, 1593; Sacrae symphoniae, 2 cilt, 1597, 1615.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi