Giovanni Bellori kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Giovanni Bellori kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1615-1696) İtalyan sanat tarihçisi. Özellikle An­tik Çağ’ı incelemiş ve klasik akademik sanat kuramları ile neo-klasik anlayı­şın oluşumunu etkilemiştir. Giovanni Pietro Bellori Roma’da doğdu. Doğum tarihi üzerine bilgi kesin değildir. Roma’daki Antik yapıtlar üzerinde araştırmalar yaptı. Papa X. Clemens ona “Antiquario di Roma” unvanını verdi. Bellori daha sonra, tahtını bırâkarak Roma’ya yerleşen İsveç Kraliçesi Christina’nın yanında kütüphaneci ve eski yapıtlar uzmanı olarak çalıştı. Geniş bir antika koleksiyonu oluşturdu. Gravürcü ve antikacı Bartoli’ nin (1635-1700) hazırladığı ve Roma dolaylarındaki Antik kabartma ve mezarları gösteren kitaplardan bazılarının metinlerini yazdı. Roma’da öldü.

Bellori’nin en önemli yapıtı, 1672’de yazdığı Vite de’pittori, scultori et arehitetti moderni’dir (“Modern Ressam, Heykelci ve Mimarların Yaşamları”). Kitap, Barok dönem için temel kaynaklardan biri kabul edilmektedir. Bellori bu kitapta daha önceki sanat tarihçilerinden başka bir yöntem izlemiş, konu edin­diği dönemdeki sanatçıların eksiksiz bir dökümünü vermek yerine, özellikle önemli olanlarını seçerek bunlar üzerine kapsamlı bir inceleme yapmıştır.

Bu kitap ve özellikle yazarın 1664’te Roma’daki San Luke Akademisi’nde yaptığı bir konuşmadan kaynaklanan önsöz, klasik sanat anlayışının yetkin bir anlatımı sayılmış, bu yönüyle Roma ve Fransa akade­mileri üzerinde önemli etkileri olmuştur. Bu etkiler, bazı düşünür ve sanatçılar aracılığıyla İngiltere’de Krallık Akademisi’ne, Almanya’da ise sanat tarihçisi Winckelmann’ın neo-klasik sanat kuramına dek uzanmıştır. Bellori Antik dönem yapıtlarını eksiksiz savmış ve bunların model olarak kabul edilmesini öngörmüştür. Platoncu bir yaklaşımla sanatın, ger­çekliğin ideal özünü yansıtması gerektiğini savun­muştur. Klasizmin önemini vurgulayan ve Raffaello, Annibale Carracci, Paussin gibi sanatçıları öne çıka­ran bu anlayışıyla Bellori, akademik görüşlerin yerleş­mesinde rol oynamış, böylece görsel sanatların geli­şim yönünün belirlenmesinde etkili olmuştur.

YAPITLAR (başlıca):

Vite de’pittori, sculton et arcbitetti moderni, 1672, (“Modern Ressam, Heykelci ve Mimarla­rın Yaşamları”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 15. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983