Edebi Şahsiyetler

Giorgione Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GIORGIONE (1477-1510)

İtalyan, ressam. Çıplak insan figürü ile manzarayı birleştiren lirik ve yenilikçi üslubuyla Venedik Okulu resim geleneğinin yerleşmesini sağlamıştır.

Treviso yakınlarındaki Castelfranco Veneto’da doğdu, Venedik’te öldü. Asıl adı Zorzo Barbarelli del Castelfranco’dur. Giorgio olarak da bilinir. Yaşamı üstüne çok az bilgi vardır. Titian’la birlikte Giovanni Bellini’nin atölyesinden yetiştiği sanılmaktadır. 1506’da Vincenzo di Biagio Catena (1470-1531) adlı bir ressamla aynı atölyeyi paylaştı. 1508’de Titian’la Venedik’teki Alman tüccarların merkezi Fondaco dei Tedeschi’mn dış yüzünü süsleyen ve bugün bütünüyle silinmiş olan freskleri yaptı.

Giorgione’nin olduğu sanılan resimler bugün yirmi beş tanedir. Bunların bazılarının onun elinden çıkıp çıkmadığı kesinlikle bilinmemektedir. Ayrıca birçok yapıtının ölümünden sonra Sebastiano del Piombo (ykş. 1485-1547), Titian ve Palma Vecchio tarafından bitirilmiş olması da bu sorunun çözümünü olanaksızlaş tırmaktadır.

Giorgione’nun ilk yapıtları, Mantegna’nın katı biçim anlayışından, renk ve atmosfer etkisi daha baskın olan Venedik Okulu resmine kadar bir gidişi yansıtır. Onun bu dönemdeki temel biçimsel kaygısı katı figür konturlarını bir ölçüde eriterek figür-manzara bütünleşmesini sağlamaktır. Bu gelişmeyi yansıtan Castelfranco Meryem’i, onun, hem Bellini’ nin biçimi yumuşatma yöntemlerini, hem de Leonar-do’nun sfumato’sunu (renk sınırlarının birbiri içinde erimesi) çok iyi özümsediğini gösterir. Bu yapıt, üçüncü boyutun sadece çizgisel perspektif kurallarına dayanılmaksızm, renk ve atmosfer etkisiyle elde edilmesine örnektir.

Giorgione’nin olgunluk dönemi resimlerinde ele aldığı çeşitli konuların bazılarının anlamları bugüne değin anlaşılamamıştır. Fırtına adlı ünlü yapıtında patlamak üzere olan bir fırtına öncesinde, doğa içindeki çıplak kadınla bebeğinin, onları seyreden askerle ilişkisi yüzyıllardır çözülememiştir. Üç Filozofta. ise farklı düzlemler üstünde duran çeşitli dönemlerin giysileri içindeki filozofların, Eski Yunan, Arap ve Rönesans felsefelerini simgeledikleri sanılmaktadır.

Giorgione lirik olduğu kadar gerçekçi eğilimler de göstermiş bir ressamdır, iki Şarkın ve Kuzey Avrupa sanatının biçimsel özelliklerini çağrıştıran, Yaşlı Kadın, aşırı sayılabilecek bir gerçekçilik içerirler. Öte yandan onun en ünlü yapıtları arasında sayılan Uyuyan Venüs lirizmle gerçekçiliğin birleştiği resimlerdendir. Bu resim Titian tarafından bitirilmiş olmakla birlikte, özellikle figürlerin Giorgione’ye ait olduğu kesindir.

Giorgione, Venedik resmine üç büyük yenilik getirmiştir. Bunların ilki özel patronlar için yapılan küçük boyutlu resimlerde günlük konuların ele alınması, İkincisi zengin renk kullanımına ve yakın tonların geçişine dayanan açık-koyu etkisi, üçüncüsü ise manzara ve çıplak figürün bağımsız resim türleri haline getirilmesidir.

•    YAPITLAR (başlıca): Çobanların Bağlılık Sunuşu, Ulusal Galeri, Washington, D.C., Kutsal Aile, Ulusal Galeri, Washington D.C.; Müneccim Kralların Bağlılık Sunuşu, Ulusal Galeri, Londra; Juditb, ykş. 1500, Hermitage, Leningrad; Castelfranco Meryemi, ykş. 1504, Castelfranco Katedrali, Venedik; Laura, ykş. 1505, Sanat Tarihi Müzesi, Viyana; Fırtına, ykş. 1505, Venedik Akademisi; Üç Filozof, Sanat Tarihi Müzesi, Viyana; İki Şarkta, Borghe-se Galerisi, Roma; Yaşlı Kadın, Venedik Akademisi; Uyuyan Venüs.

•    KAYNAKLAR: L.voıı Baldase, Giorgione, 1965; G.M.Richter, Giorgıo da Castelfranco, 1937.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi