Gilles (Roma’lı) Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GILLES [Romalı] (1247-1316)

Italyan, tanrıbiiimci. Özle varoluşun birbirinden ayrı olduğu görüşünü savunmuştur.

Latince adı Aegidius Romanus olan Gilles Roma’da doğdu, 22 Ocak 1316’da Avignon’da öldü. 126Q’ta girdiği Hermites Tarikatı’nda öğrenim gördü. 1269-1272 arasında-Aquino’lu Tlıomas’ın öğrencisi oldu. 1277’de Paris’te olgunluk sınavı için yazdığı Liber Contra Gradus et Pluralitalem Formarum (“Biçimlerin Çokluğu ve Aşamalına Karşı Kitap”) din ve tanrıbilime aykırı görüldüğünden, tepkilere yol açınca, oradan ayrılma gereğinde kaldı. 1285’te yeniden Paris’e döndü, 1291’e değin Augustinus Tarikatı’ na bağlı okulda tanrıbilim ve din bilgileri okuttu. 1295’te Bourges başpapazlığına atandı.

Gilles felsefe ile tanrıbilim! uzlaştırmaya, Aristoteles, Thomas felsefelerinden kaynaklanan, özellikle mantığa önem veren bir tanrıbilim geliştirmeye çalıştı. Ona göre özle (essentia) varoluş (exıstentia) birbirinden ayrıdır ve ikisi de gerçektir. Nesnede bulunan nitelik tikel, tindeki ise tümeldir. Bütün özdek niteliği taşıyan nesneler tinsel ereklerin gerçekleşmesi içindir. Tinsel egemenlik yeryüzü egemenliğinden üstündür. Bu nedenle papalık, boyun eğilmesi gereken en büyük yetke olarak anlaşılmalıdır. Gilles, papanın kişiliğinde somutlaşan tanrısal erkin dört aşamalı olduğunu ve bunun yeryüzü egemenliğini yansıttığını ileri sürer. Ona göre tinsel erk evrenseldir, bütün devlet güçlerinden üstündür. Bu erk de papanın kişiliğinde görülür. Düzen, sanat, düşünce bakımından en üstün yetenek papadadır; papanın tinsel erki yanında evrenle ilgili erki de vardır. Bilim, bilgi alanında er, yetkili olan tanrıbilimdir. Onun bu yetkisi Tanrı’yı konu edinmesi yüzündendir. Dördüncü olarak da yeryüzü yönetimi en üstün yeteneklerle donatılan papanın elinde bulunmalıdır.

•    YAPITLAR (başlıca): Aegidıi Romani de Teoremata de Esse et Essentia, (ö.s.), E.Hocedez (der.), 1930, (“Aegidius Romanus’un Öz ve Varoluş Konusundaki Görüşleri”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi