Georgios (Trabzonlu) Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GEORGIOS [Trabzonlu] (1396-1486)

Giritli düşünür. İtalya’da Rönesans döneminde yeniden benimsenen Platoncu görüşlere karşı Aristoteles’i savunmuş, onun Skolastik felsefeden ayrılığım ortaya çıkaran özgün metinlerini Latince’ye çevirmiştir.

1395 ya da 1396’da Girit’teki Khandas’ta doğdu, Roma’da öldü. “Trabzonlu” olarak anılmasının nedeni ailesinin Trabzonlu olmasıdır. Genç yaşta İtalya’ya gitti. 1420’de Vicenza’da, 1428’de de Venedik’te Eski Yunan edebiyatı okuttu. Papa IV. Eugenius’un çağrısı üzerine 1431’de Roma’ya gitti, onun özel sekreteri ve Sapienza Akademisi’nde felsefe profesörü olarak on altı yıl geçirdi. Bu arada Ferrara-Floransa Konsili’nin (1438-1445) danışmanlığını üstlendi. Çabalan sonucu Doğu ve Batı kiliseleri arasında geçici bir birlik sağlandı. Platon’un görüşlerine karşı çıkışının eleştirilmesi üzerine Papa V. Nicolaus onu Roma’dan uzaklaştırdı. Napoli Krallığı’na sığınan Georgios, 1466’da Roma’ya döndü.

İtalya’da Rönesans döneminde, Aristoteles’in görüşleri, Orta Çağ’ın Skolastik felsefesiyle özdeş görüldüğünden suçlanmıştı. Platon’un İdeacılık’ı ise, Kilise’yi ve aydınların büyük bölümünü etkisi altına almış; bir Platon Akademisi kurulmuştu. Ancak Georgios gibi kimi düşünürler, Aristoteles’in eldeki metinlerinin, çevirenlerin yorumlarını da katmış olmaları yüzünden, özgünlüklerini yitirdiğini, Skolas-tik’in Aristoteles felsefesinin yalnızca bir bölümünü içerdiğini savunuyorlardı. Bu nedenle, onun gerçek değerini ortaya çıkarmak, usa uygunluğunu açıklayabilmek için çaba gösterdiler. Yapıtlarını kişisel yorumlara başvurmaksızın Latince’ye çevirdiler.

Georgios, Eusebios ve Aziz Kyrillos’tan başka, Ptolemaios’un Almagest’im, Platon’un Nomoi’sini (“Kanunlar”), Aristoteles’in Rhetorika’sim Latince’ ye çevirdi. Dönemin ünlü dilbilimcilerinden Lorenzo della Valle, bu çevirilerin, özellikle de Nomoi’nin yanlışlarla dolu olduğunu ileri sürdü. Georgios’un Aristotelesçi tutumuna tepkiler sürerken o, Yunan felsefesinin bu iki büyük adı üzerine bir inceleme hazırlığı içindeydi. 1468’de Comparationes Philosop-horum Platonis et Aristotelis (“Aristoteles ve Platon Felsefelerinin Karşılaştırılması Üzerine”) adlı bir kitap yayımladı. Platon’u ağır biçimde yerdiği yapıtta Aristoteles’in görüşlerinin hem us, hem inanç yönünden Hıristiyanlık’a, özellikle de Kutsal Üçleme’ye Platon’dan daha uygun olduğunu göstermeye çalıştı. Bunun üzerine Platon Akademisi’nin başında bulunan Bessarion, 1469’da yayımladığı Adversus calum-niatores Platonis (“Platon’u Suçlayanlara Karşı”) adlı bir kitapla Georgios’a karşı çıktı.

Aristotelesçiler’in çabalan, kısa sürede olmasa bile, Aristoteles’in görüşlerinin din adamları ve aydınlarca yeniden değerlendirilmesine yol açtı. Bu bağlamda Georgios’un uğraşılarının özellikle de çevirilerinin katkısı olmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca): Comparationes Philosophorum Platonis et Aristotelis, 1468, (“Aristoteles ve Platon Felsefelerinin Karşılaştırılması”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi