Tarihi Şahsiyetler

George Gamow Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GAMOW, George (1904-1968)

Rus asıllı ABD’li fizikçi. Çekirdek fiziği ve astrofizik konularındaki çalışmalarıyla tanınmıştır.

4 Mart 1904’te Odessa’da doğdu, 20 Ağustos 1968’de ABD’de Colorado Eyaleti’nin Boulder kentinde öldü. 1922’de Novorosiski Üniversitesi’nde başladığı fizik eğitimini ertesi yıl Leningrad Üniversi-tesi’nde sürdürdü. 1928’de doktorasını alınca bir bursla gittiği Göttingen’de geliştirdiği ünlü “alfa tünellemesi” kuramıyla N.Bohr’un dikkatini çekti ve bir süre Kopenhag’daki Kurumsal Fizik Enstitüsü’n-de çalıştı. Bu arada Cambridge Üniversitesi’nde Cavendish Laboratuvarı’nı yöneten Rutherford ile de bir süre çalışan Gamow, alfa parçacıklarının atom çekirdeğini parçalaması için gerekli enerjiyi hesap ederek Chadwick’in nötronu keşfetmesini sağlayacak deneylerin de hazırlayıcısı oldu. 1930’da bir yıllığına yeniden Kopenhag’a giden Gamow, 1931-1933 arası Leningrad Üniversitesi’nde profesörlük yaptı. 1933’te Belçika’da katıldığı Solvay Konferansı’ndan sonra ülkesine dönmeyerek bir süre çeşitli Avrupa kentlerinde araştırmalarını sürdürdü ve 1934’te ABD’ye yerleşti. 1934-1956 arası George Washington Üniversitesi’nde, 1956’dan ölünceye değin de Colorado Universitesi’nde fizik profesörlüğü yaptı.

Doktora öncesi optik camlar üzerine deneyler yapan, 1926’da da yeni gelişmekte olan kuvantum mekaniğine ilgi duyarak Schrödinger dalga denklemini, özel göreliliğin dört boyutuna ek bir beşinci boyut olarak inceleyen Gamow, Göttingen’de bulunduğu sırada, Rutherford’un gözlediği alfa bozunması ile çekirdeklerin alfa parçacıklarıyla bombardımanı arasındaki enerji farkının yarattığı soruna getirdiği çözümle fizik dünyasının ilgisini uyandırdı.

Rutherford, uranyumdan alfa bozunmasıyla salınan alfa parçacıklarının iki katı enerjiye sahip parçacıklarının bile bombardıman sırasında uranyum çekirdeklerine giremeyişini açıklayamamıştı. Çekirdek-
ten çıkmak için gereken enerjinin çekirdeğe girmek için gerekenden daha az olması şeklinde de yorumlanacak bu durumda, alfa bozunumuyla salman parçacıkların çekirdekteki “potansiyel engeli”ni nasıl aştıklarını Gamow, Schrödinger denklemini enerji engeline uygulayarak çözdü. Alfa parçacığının bir dalga niteliği göstererek enerji engelini “sızarak” aştığı, “kuvantum mekaniksel tünelleme” olarak adlandırılan bu olgu, temelde Heisenberg belirsizlik ilkesinin enerjiyle zaman arasındaki verilen biçimine dayanır. Alfa parçacığı engelin yakınlarına yetersiz enerjiyle geldiğinde, engeli aşması için gerekli ek enerjiyi, enerji korunum yasasının belirsizlik ilkesinin izin verdiği süre içinde çiğneyerek “yoktan var eder” ve engeli aştıktan sonra da bu fazla enerjiyi “geriye vererek” enerji korunumunu yeniden sağlar.

İlgili Makaleler