Gazi Osman Paşa Kimdir, Kısaca Hayatı, Plevne Savunması, Hakkında Bilgi

OSMAN PAŞA [Gazi] (1832-1900)

Osmanlı, asker. Plevne savunmasıyla ün kazanmıştır.

Osman Nuri Paşa Tokat’ta doğdu, 5 Nisan 1900’de İstanbul’da öldü. Yağcıoğulİarı adlı yoksul bir ailedendir. İlköğrenimini Tokat’ta yaptıktan sonra ailesiyle birlikte gittiği İstanbul’da öğrenimini sürdürerek Beşiktaş Askeri Rüşdiyesi’ni, Kuleli Askeri İdadisi’ni, 1853’te Mülâzım-ı sani (asteğmen) olarak Harbiye Mektebi’ni bitirdi. Erkân-ı Harbiye (Kurmay) bölümüne başladı.

1853’te başlayan Osmanlı-Rus savaşı genişleyerek 1855’te Kırım Savaşı’na dönüşünce Tuna cephesine gönderildi. Savaş sırasında mülâzım-ı evvelliğe (üsteğmen) ve Ruslar’ın yenilgisiyle biten savaş sonunda yüzbaşılığa yükseldi. Yarım kalan kurmaylık öğrenimini 1857’de tamamlayarak kolağası (önyüzbaşı) rütbesiyle Erkân-ı Harbiye dairesinde görev aldı. 1857’den sonra Tesalya Yenişehiri fırka erkân-ı harbiye reisi ve Cebel-i Lübnan taburunda binbaşı olarak görev yaptı. 1866’da başlayan Girit ayaklanmasında gösterdiği büyük yararlılıklar nedeniyle kaymakamlığa (yarbay), 1868’de miralaylığa (albay) yükseldi. Daha sonra İşkodra ve Bosna kolorduları komutanı oldu ve 1874’te Erzurum’da IV. Ordu erkân-ı harbiye reisliğine atandı.

1875’te Bosna-Hersek ayaklanmasının başlaması üzerine Niş Fırkası komutanlığına getirildi. 1876’da ayaklanmayı desteklemek amacıyla Osmanlı Devleti’ ne savaş açan Sırbistan’a karşı harekete geçerek 2 Temmuz 1876’da İzvor tepelerini, 31 Ekim 1876’da Zayçar kasabasını işgal etti. Başarıları nedeniyle müşirliğe (mareşal) yükseldi. Sırp yenilgisinin ardından Rusya 19 Nisan 1877’de Osmanlı Devleti’ne karşı savaş açtı.

Savaş başladığında III. Ordu’ya bağlı Garp Ordusu komutanı olan Osman Paşa, sorumlu olduğu Vidin ve Rahova (bugün Oryahovo) bölgelerinde ilk Rus saldırılarını durdurarak 19 Temmuz 1877’de Bulgaristan ve Balkan geçitlerine giden yolların kavşak noktası durumundaki Plevne’ye girdi. Kaleyi asker ve savunma önlemleri açısından güçlendirerek 20 Temmuz’daki ilk Rus saldırısını geri püskürttü. 30 Temmuz’da ikinci bir saldırıda bulunan Ruslar geri çekilmek zorunda kaldı.Bir süre sonra çevre kaleleri alarak 7 Eylül’de Eflâk ve Boğdan güçleriyle birlikte büyük bir saldırıya geçtiler. 12 Eylül’e değin süren üçüncü Plevne savunması sonunda büyük kayıplar vererek yine geri çekildiler. Art arda üç düşman saldırısını geri püskürterek büyük bir askeri başarı gösteren Osman Paşa’ya 21 Eylül 1877’de Gazi sanı verildi. Plevne’yi saldırıyla alamayacaklarını anlayan Ruslar, kuşatma harekâtına girişerek 28 Ekim 1877’de Plevne’yi dört yanından çembere aldılar. Her türlü haberleşme, cephane ve erzak yolları kapanan Osman Paşa, 2 Kasım’da yapılan teslim çağırışını geri çevirerek 10 Aralık’ta son bir yarma hareketi başlattı. Üstün düşman ordusu aşılamadı ve Osman Paşa ordusuyla birlikte teslim oldu.

3  Mart 1878’de Ruslarla yapılan Ayastefanos Antlaşması sonunda Rusya’dan İstanbul’a gitti. II. Abdülhamid tarafından Hassa müşirliğine, daha sonra da Mâbeyn müşirliğine getirildi. Bu görevine ek olarak Aralık 1878-Temmuz 1880, Ocak 1881-Aralık 1882, Ocak 1883-Eylül 1885 arası ve Ağustos 1891’de toplam yedi yıl olmak üzere dört kez seraskerlik makamına getirildi. 1897’deki Osmanlı Yunan Savaşı’ nda ordu müfettişliğine getirilen Osman Paşa son yıllarını sarayda geçirdi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi