Gazi Giray Han I Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
Gazi Giray I (ö. 930/1524) Kırım hanı (1523-1524).
Muhtemelen 1503 yılında doğdu. I. Mehmed Giray Han’ın oğludur. Babasıyla birlikte Astarhan seferine katıldı. Dönüşte Mehmed Giray’ın Nogaylar tarafından öldürülmesinin ardından Kırım beylerinin ittifakıyla han ilân edildi[739]. Yeni han kalgaylığa kardeşi Baba Giray’ı getirdi. Fakat dönemin Osmanlı padişahı Kanunî Sultan Süleyman, doğrudan beylerin seçimiyle gelen Gazi Giray’ın hanlığını tanımadı, öte yandan İstanbul’da bulunan amcaları da onun aleyhinde entrikalara başlamışlardı. Tecrübesiz bir genç olan I. Gazi Gİray’ın duruma hâkim olamaması üzerine Kırım’da karışıklıklar çıktı. Kabile aristokrasisinin başı olan Şîrîn beyi Memiş hanlık için İstanbul ile haberleşmeye başladı. Sonunda Gazi Giray’ın yerine hanlığa, o sırada İstanbul’da bulunan amcası Saadet Giray getirildi (1524 yılı ortalan). Böylece Gazi Girayın hanlığı altı ay kadar devam etti. Gazi Giray yeni hana karşı mücadeleye giriştiyse de Memiş Bey’in gayretleriyle iki taraf uzlaştı ve Gazi Giray Saadet Giray’ın kalgayı oldu. Ancak birkaç ay sonra bir bayramlaşma töreninde arkasından vurularak öldürüldü.
TDV İslâm Ansiklopedisi