Tarihi Şahsiyetler

Gaspard Monge Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MONGE, Gaspard (1746-1818)

Fransız matematik bilgini. Tasarı geometrinin kurucusu olarak tanınır.

10 Mayıs 1746’da Beaune’da doğdu, 28 Temmuz 1818’de Paris’te öldü. Beaune’daki oratoryumda ve Lyon’daki College de la Trinite’de öğrenim gördü. 1764’te Mezieres’deki bir askeri okulda okutmanlık yapmaya başladı. 1766’da matematik asistanlığına, 1770’te de deneysel fizik kürsüsünde öğretim görevliliğine getirilen Monge’un, tasarı geometrinin temel ilkelerinin geliştirilmesini ve konumlanma, mimarlık ve istihkâm problemlerinin geometrik yöntemlerle çözümünü amaçlayan çalışmalarının uyandırdığı yankılar 1780’de Louvre’da ders vermek üzere Paris’e çağrılmasını ve aynı yıl Bilimler Akademisi üyeliğine seçilmesini sağladı. 1783’te donanmaya bağlı askeri öğrencilerin eğitmenliğine getirilmesinin ardından, 1784’te yerleştiği Paris’teki ilk yıllarında matematiğin yanı sıra fizik, kimya, metalürji ve meteoroloji alanlarında da birçok çalışmalar yapan, Bilimler Akademisi için seminerler düzenleyen ve ağırlık ve uzunluk ölçüleri komitesinde çalışan Monge, daha en başında yandaşları arasında yer aldığı 1789 Fransız Devrimi sırasında siyasal yaşama etkin biçimde katıldı. 1792’de Yasama Meclisi’nce donanma ve sömürgeler bakanlığına getirildi. Yalnızca sekiz ay sürebilen bu görevinden ayrıldıktan sonra ulusal sanayinin kurulmasını ve yeni bir bilimsel ve teknik eğitim sisteminin yaratılmasını amaçlayan çalışmalara katkıda bulundu. Kısa bir süre Ecole Normale’de ders verdikten sonra 1795’te mühendis yetiştirmeye yönelik olarak kurulan Ecole Polytechnique’te çeşitli görevler aldı, tasarı geometri, analitik ve diferansiyel geometri derslerini üstlendi. Yine aynı yıllarda devrimden sonra kapatılan Bilimler Akademisi’nin yerini alması kararlaştırılan Institut National’in kuruluş çalışmalarına katıldı. 1796’da Direktuvar yönetimince, değerli sanat eserlerini seçerek Fransa’ya getirmek göreviyle gönderildiği İtalya’da Napoleon’un ilgisini ve dostluğunu kazandı. 1798’de Napoleon’un Mısır seferine katılacak bilim adamları grubunu seçmek ve bu grubun başkanlığını yapmakla görevlendirildi. Çeşitli yönetsel ve teknik görevler üstlendiği Kahire’de, Fransa’dakinin benzeri olarak düşünülen Institute d’Egypt’in kurulmasına yardımcı oldu.l801’de Paris’ e döndü ve Ecole Polytechnique’deki yöneticilik ve profesörlük görevlerine yeniden başladı. Aynı yıl kendisini imparator ilan eden Napoleon tarafından önce ömür boyu senatörlüğe, 1806’da da senato başkanlığına getirildi, Legion d’honneur nişanı ve Peluse kontluğuyla ödüllendirildi. 1809’da sağlık nedenleriyle Ecole Polytechnique’deki görevlerinden ayrılan Monge, 1814’te Napoleon’un iktidardan düşürülerek Bourbon hanedanının yeniden yönetime gelmesiyle tüm unvanlarını yitirdi ve tutuklanma korkusuyla bir süre Paris dışında yaşadı. Daha sonra yeniden Paris’e döndüyse de artık gözden düşmüştü. 1816’da Institut de France’tan çıkartıldı, iki yıl sonra da yoksul ve yalnız bir insan olarak öldü.