Fritz Machlup Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MACHLUP, Fritz (1902-1983)

Avusturya asıllı ABD’li iktisatçı. Uluslararası para iktisadı üzerine çalışmıştır.

15 Aralık 1902’de Viyana’nın güneyinde Wiener Neustadt’da doğdu, 30 Ocak 1983’te ABD’de New York’ta öldü. 1923’te Viyana Üniversitesi’ni bitirdi. 1933’te Rockefeller bursu ile ABD’ye gitti ve 1936’da iktisat profesörü olarak New York Buffalo Üniversitesine girdi. II. Dünya Savaşı yılları dışında, 1947’ye değin bu görevini sürdürdükten sonra, 1947-1960 arasında Baltimore’da Johns Hopkins Üniversitesinde politik iktisat, 1960-1971 arasında Princeton Üniversitesinde iktisat ve uluslararası maliye dersleri verdi. 1971’de New York Üniversitesi’ne geçti. 1942-43 yıllarında çalışma sorunları, 1965-1977 arasında da mali konularda hükümete danışmanlık yaptı.

Viyana’dan ayrılmadan önce Gottfried von Haberler ve Hayek gibi iktisatçılarla yakın ilişkiye girerek fiyat kuramı, para, dolar standardı konularıyla ilgilendi. 1931’de Avusturya’nın en büyük bankası Kreditanstalt’m iflas etmesiyle birlikte, diğer bazı Avrupa ülkeleri gibi Avusturya da döviz darboğazına girdi. Machlup Börsenkredit Industriekredit und Ka-pitalbildung’u (“Borsa, Sanayi Kredisi ve Sermayenin Oluşumu”) bu dönemde yayımladı ve Neues Wiener Tagblatt gazetesine yazdığı yüz elliye yakın makalede ticaretin serbestleştirilmesini savundu.

ABD’ye gittikten sonra firma kuramı ve sınai örgütlenme konularıyla ilgilendi ve The Political Economy of Monopoly (“Tekelin Politik İktisadı”) adlı kitabında Amerikan ekonomisinde tekelci sermayenin örgütlenmesini çözümledi. 1950’de birçok ülkede kronik ödemeler dengesi açıkları başgöstermeye başlayınca, en belirgin katkıda bulunduğu konu olan uluslararası para iktisadı konusuna döndü. 1960’larda uluslararası parasal sorunların daha da artması üzerine, resmi ve akademik iktisatçıların katıldığı bir dizi konferans düzenledi ve sunulan bildirileri derledi.

Viyana’dayken ilişkiye girdiği Kaufman ve Schutz gibi düşünürler onun yöntembilim ve bilim felsefesine ilgi duymasını sağlamışlardı. Essays on Economic Semantics (“iktisadi Anlambilim Üzerine Denemeler”) ve Methodology of Economics and Ot-her Social Sciences (“iktisat ve Diğer Toplumbilimlerde Yöntembilim”) adlı kitaplarında, yöntembilimi, ileri sürülen bilimsel önermelerin kabul ya da reddedilmesinde kullanılacak ölçütlerin temelini oluşturan nedenlerin incelenmesi olarak tanımlamış ve önermelerde kullanılan yöntemlerin incelenmesinin yöntem-bilimin konusu dışında kaldığını savunmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca): Börsenkredit Industriekredit und Kapitalhildung, 1940, (“Borsa,Sanayi Kredisi ve Sermayenin Oluşumu”); International Trade and the National Income Multiplier, 1943, (“Uluslararası Ticaret ve Ulusal Gelir Çarpanı”); The Political Economy of Monopoly, 1952, (“Tekelin Politik İktisadı”); Essays on Economic Semantics, 1963, (“İktisadi Anlambilim Üzerine Denemeler”); Remaking the International Monetary System, 1968, (“Uluslararası Para Sisteminin Yeniden Oluşumu”); Methodology of Economics and Other Social Sciences, 1978, (“İktisat ve Diğer Toplumbilimlerde Yöntembilim”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi