Friedrich Nietzsche kimdir? hayatı ve eserleri

Friedrich Nietzsche kimdir? hayatı ve eserleri: Friedrich Nietzsche, 1844 yılında Röcken’de doğdu. Bonn ve Leipzig’de klasik filoloji öğrenimi gördü, 24 yaşında Basel Üniversitesi’ne klasik filoloji profesörü olarak atandı. 1870’te hastabakıcı olarak savaşa katıldı. Almanya’nın izlediği emperyalist politikadan endişe ederek, eleştirilerini Unzeitgemäße Betrachtungen (Çağa Aykırı Düşünceler) adı altında bir kitapta topladı. Wagner’le arasının açılmasından sonra iç gelişmesinde yeni bir evre başlayan Nietzsche, sanata ve metafiziğe karşı kuşkucu bir tavır aldı. 1878-1880 arasında Menschliches, Allzumenschliches, ein Buch für freier Geister (İnsanca, Pek İnsanca, Özgür Tinler İçin Bir Kitap) adlı kitabı yazdı. Bu sıralarda Nietzsche ’nin ilk bedensel çöküşü kendini gösterdi, kısa süre sonra emekli oldu. Nietzsche ’nin yaşamındaki üçüncü aşama 1882 yılında yazdığı eseri Also Sprach Zarathustra (Böyle Buyurdu Zerdüşt) ile başladı. 1888’de y arabalığında yeni bir doruğa çıkü. Wagner’le amansız hesaplaşması olan Der Fall Wagner (Wagner Olayı) ile Nietzsche contra Wagner, Aktenstücke eines Psychologen’i (Nietzsche Wagner’e Karşı, Bir Psikologun Notları), Hıristiyanlığa saldıran Götzendämmerung (Putların Alacakaranlığı) ile Antichrist’i (Deccal) ve özyaşamöyküsü olan Ecce Homo’yu yazdı. On iki sene bilinç bulanıklığı içinde yaşadıktan sonra, yıllarca devam eden bütün değerleri değiştirme mücadelesi 1900 yılında son buldu.

Friedrich Nietzsche ‘nin eserleri:

Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik (Müziğin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu)

Vom Nutzen und Nachteil der Historie für das Leben (Tarihin Yaşam İçin Yararları ve Zararları Üzerine)

Schopenhauer als Erzieher (Eğitimci Olarak Schopenhauer)

Richard Wagner in Bayreuth (Richard Wagner Bayreuth’ta) Fröhliche Wissenschaft (Şen Bilim)

Jenseits von Gut und Böse, Vorspiel einer Philosophie der Zukunft (İyinin ve Kötünün Ötesinde, Geleceğin Felsefesine Giriş) Genealogie der Moral (Ahlakın Soykütüğü)

Kaynak: Tan Kızıllığı ( Ahlakın soykütüğü üzerine)

Friedrich Wilhelm Nietzsche, 15 Ekim 1844’de, Kuzey Doğu Almanya’nın, babasının papaz olduğu küçük bir kasabasında, Röcken’de doğdu. Beş yaşındayken babası ölünce, annesi, kızkardeşi, çeşitli teyze ve halalarıyla birlikte Naumburg’a giden küçük Fritz, orta öğretimini ünlü ‘klasik’ okul Schulpforta’da tamamladı. Yüksek öğrenimi için önce teoloji okumaya başlayan Nietzsche, hocası olan ünlü bilgin Ritschl’ın etkisiyle, filolojiye, özellikle de Eski Yunan incelemelerine kaydı. Bonn ve Leipzig üniversitelerinde okuduktan sonra, henüz doktorasını bile vermemişken, 1869 yılında (yirmibeş yaşındayken) İsviçre’nin Basel Üniversitesinin Klasik Filoloji Kürsüsüne olağanüstü Profesör olarak çağrıldı.

Bu sıralarda Schopenhauer’in felsefesi ve Wagner’in müziğine hayranlık besleyen gencin ilk yapıtı, Musikinin Ruhundan Tragedyanın Doğuşu, getirdiği yepyeni kültür anlayışı ve çağdaşlık yorumuyla, hem ilgi uyandırdı hem de üzerine şimşekler çekti. Bunu, özellikle ahlak konularında yoğunlaşan çeşitli kitapları izledi.

1879’da, gönüllü olarak katıldığı 1870 Alman – Fransız savaşında geçirdiği hastalıkların iyice artmasıyla, üniversitedeki görevinden emekliye ayrılarak, sağlığını koruyabileceği bir yer arayışı içinde, kışları İtalya kıyılarında, yazları İsviçre dağlarında yaşayarak, kendini tamamiyle yazılarına verdi. 1883’de, bir yıl önce tanıştığı Rus asıllı kadın şair Lou Salome’nin de verdiği yücelme duygusuyla, Böyle Buyurdu Zerdüşt ‘ün ilk kitabını yazdı. Bunu 1885’e dek, ikinci, üçüncü ve dördüncü kitaplar ile, Zerdüşt ‘ün içeriğine ‘düzyazı’ olarak yaklaşan İyi ve Kötünün Ötesinde (1885) ve Ahlakın Soykütüğü (1887) izledi.

Zerdüşt sonrası döneminde, çeşitli zamanlarda çeşitli başlıklar tasarlayarak, bir Büyük Yapıt yazmaya girişen Nietzsche, son üretken yılı olan 1888’de, sırasıyla Wagner Olayı, Putların Batışı, Deccal, Ecce Homo ve Dionysos Dityrambosları adlı kitaplarını yazdı. 1889 yılının ilk günlerinde, Torino’da, sokakta kırbaçlanan bir sütçü beygirinin boynuna sarılıp ağlamaya başlayan düşünür, öğrencilik yıllarında aldığı frengi mikrobu sonucu olduğu tahmin edilen çılgınlığa gömüldü. 1900 yılına dek tinsel karanlık içinde bitkisel denebilecek yaşamını sürdüren Nietzsche, kendisinden sonraki yüzyılda etkileri en yaygın olacak düşünce ürünlerini geride bırakarak 25 Ağustos’da ‘bengiliğe’ göçtü…

Kaynak: Deccal