Kimdir

Friedrich Bergius kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Friedrich Bergius kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1884-1949) Alman sanayici ve kimyacı. Kömürü hidrojenleyerek petrol elde etme yön­temini geliştirmiştir. 11 Ekim 1884’te bugün Polonya’da Wroclaw olan Breslau yakınlarındaki Goldschmieden’de doğ­du. Babasının kimyasal madde üreten küçük bir fabrikada müdür olması küçük yaşta bu konuya ilgi duymasına neden oldu. Leipzig, Berlin ve Karlsruhe’de kimya öğrenimi gördü. 1911’de Hannover Üniversitesi’nde fiziksel ve sınai kimya dalında öğretim üyesi oldu. 1914’te Essen’deki Goldschmidt A. G.’nin laboratuvarında yönetici olarak çalışmaya başladı. Araştırmalarından dolayı 1931’de Nobel Kimya Ödü­lü’nü Kari Bosch ile paylaştı. II. Dünya Savaşı’ndan sonra İspanya ve Arjantin’den aldığı davet üzerine bu ülkelere giderek teknik danışman olarak çalıştı. 30 Mart 1949’da Buenos Aires’te öldü.

Nernst ve Haber’in öğrencisi olan Bergius yük­sek basınç ve sıcaklıktaki kimyasal tepkimelere ilişkin ilk deneylerine üniversitede başladı. Çalışmalarını daha sonra bazı sanayicilerin desteğiyle sürdürdü. 1912 yılında ilk patentini aldığı, sonraki 12 yılda geliştirdiği, kendi adıyla anılan bir süreçle kömürden petrol ürünleri elde etmeyi başardı. Bergius’un yönte­miyle toz halindeki kömürün yağla karıştırılıp, yük­sek basınç ve sıcaklıkta bir katalistin eşliğinde hidrojenlenmesiyle yüksek kalitede petrol ürünleri elde edilir. II. Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın sente­tik petrol üretiminin yaklaşık % 75’ini sağlamış olmasına karşın maliyetinin yüksek oluşu, Bergius yönteminin normal koşullarda kullanılmasını engelle­miştir. Yine de Bergius’un bu alandaki araştırmaları olası bir petrol krizine karşı kömürden petrol üretme çabalarının temelini oluşturmuştur.

Bergius’un fenol ve etilen glikol üretimi konula­rındaki çalışmalarının yanı sıra, 1917’de Willstâtter ve Hâgglund ile başlattığı selülozdan besin maddeleri üretme projesi önemlidir. Hidroklorik asit kullanarak odun talaşından şeker ve şekerden de çeşitli besin maddelerinin üretimini inceleyen araştırmaları, II. Dün­ya Savaşı sırasında Almanya’nın besin sorununun çözülmesine katkıda bulunmuştur.

YAPITLAR:

Die Anwendung hoher Drucke bei ehemisehen Vorgangen und eine Nachbildung des Entstehungsprozesses der Steinkohle, 1913, (“Kimyasal Tepki­melerde Yüksek Basınç Uygulamaları ve Taşkömürün Oluşum Süreçlerinin Benzeştirimi”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 15. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983