Tarihi Şahsiyetler

Friedrich Bergius Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BERGIUS, Friedrich (1884-1949)

Alman sanayici ve kimyacı. Kömürü hidrojenleyerek petrol elde etme yöntemini geliştirmiştir.

11 Ekim 1884’te bugün Polonya’da Wroclaw olan Breslau yakınlarındaki Goldschmieden’de doğdu. Babasının kimyasal madde üreten küçük bir fabrikada müdür olması küçük yaşta bu konuya ilgi duymasına neden oldu. Leipzig, Berlin ve Karlsruhe’ de kimya öğrenimi gördü. 1911 ’de Hannover Üni-versitesi’nde fiziksel ve sınai kimya dalında öğretim üyesi oldu. 1914’te Essen’deki Goldschmidt A.G.’nin laboratuvarmda yönetici olarak çalışmaya başladı. Araştırmalarından dolayı 1931’de Nobel Kimya Ödülü’nü Kari Bosch ile paylaştı. II. Dünya Savaşı’ndan sonra Ispanya ve Arjantin’den aldığı davet üzerine bu ülkelere giderek teknik danışman olarak çalıştı. 30 Mart 1949’da Buenos Aires’te öldü.

Nernst ve Haber’in öğrencisi olan Bergius yüksek basınç ve sıcaklıktaki kimyasal tepkimelere ilişkin ilk deneylerine üniversitede başladı. Çalışmalarını daha sonra bazı sanayicilerin desteğiyle sürdürdü. 1912 yılında ilk patentini aldığı, sonraki 12 yılda geliştirdiği, kendi adıyla anılan bir süreçle kömürden petrol ürünleri elde etmeyi başardı. Bergius’un yöntemiyle toz halindeki kömürün yağla karıştırılıp, yüksek basınç ve sıcaklıkta bir katalistin eşliğinde hidrojenlenmesiyle yüksek kalitede petrol ürünleri elde edilir. II. Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın sentetik petrol üretiminin yaklaşık % 75’ini sağlamış olmasına karşın maliyetinin yüksek oluşu, Bergius yönteminin normal koşullarda kullanılmasını engellemiştir. Yine de Bergius’un bu alandaki araştırmaları olası bir petrol krizine karşı kömürden petrol üretme çabalarının temelini oluşturmuştur.

Bergius’un fenol ve etilen glikol üretimi konularındaki çalışmalarının yanı sıra, 1917’de Willstâtter ve Hâgglund ile başlattığı selülozdan besin maddeleri üretme projesi önemlidir. Hidroklorik asit kullanarak odun talaşından şeker ve şekerden de çeşitli besin maddelerinin üretimini inceleyen araştırmaları, II. Dünya Savaşı sırasında Almanya’nın besin sorununun çözülmesine katkıda bulunmuştur.

•    YAPITLAR: Die Amaendung hoher Drucke bei chemisc-hen Vorgiingen und eine Nachbildung des Entstehungsprozesses der Steinkohle, 1913, (“Kimyasal Tepkimelerde Yüksek Basınç Uygulamaları ve Taşkömürün Oluşum Süreçlerinin Benzeştirimi”).

•    KAYNAKLAR: E. Farber, Nobel Prizeıvinners in Che-mistry, 1953.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi