Fransız Ütopik Sosyalizmi
Fransız Ütopik Sosyalizmi
18. yyin ikinci yansı Fransa’da akılcı düşüncenin geliştiği bir dönem oldu. Akılcı bir yönetim ve toplum düşüncesi, o dönemin aydınlarının temel sorunuydu. 1789 Fransız Devrimi aklın kendini dünyada gerçekleştirmesi olarak algılanmıştı. Ancak 19. yy’daki kimi iktisadi ve siyasal gelişmeler, akılcı düşüncenin etkisindeki aydınların bir bölümünü düş kırıklığına uğratıyordu. Napoleon’un baskıcı ve keyfi yönetimi artıyor; evrensel banş ideali, işgal savaşlarına dönüşüyordu. Sanayileşmeyle birlikte toplumsal kutuplaşmalar ve adaletsizlikler artıyor, küçük mülk sahiplerinin yıkımı hızlanıyordu. Kapitalizmin gelişiminin yol açtığı sosyal adaletsizliklere karşı duyulan düş kırıklığı Saint-Simon ve Charles Fourier gibi Ütopik Sosyalistlerin düşüncelerinde yansıyordu.
19. yy başında Fransa’da henüz sanayileşme sürecinin ilk evreleri yaşanmaktaydı. Böyle bir ortamda Ütopik Sosyalistler düşüncelerim, mekanik bir anlayışla yorumladıkları pozitivizm üstüne temellendirmekteydiler. Neıvton ’un fiziksel dünya için yaptığını onlar toplumsal dünya için yapmak istiyorlardı. Görüşlerinin bilimsel olduğuna inanıyorlardı, çünkü bu görüşler “pozitif olgular” (St. Simon) ya da “gerçek gözlemler” üzerinde temellenmekteydi. Ütopik Sosyalistlerin pozitivizm anlayışına romantik bir ütopyacılık karşı gelmekteydi. Kendilerini geleceğe adamışlardı. Geçmiş bir başlangıç, bugün ise katlanılan bir yüktü. Toplumun parçalanmışlığından, insanların yalıtılmış-lığından yakınmaktaydılar. Bozulan toplumsal uyum ortaklaşa (kolektif) bir sistemle yeniden sağlanabilirdi. Ütopik Sosyalistler bu amaca erişmek için barışçıl, kademeli ve evrimci bir gelişme sürecini benimsiyorlardı. Seslerini duyurmak istedikleri kesimler çok çeşitliydi: işçiler, bankerler, sanayiciler. Devletten hoşgörü bekliyorlardı çünkü onlara göre akılcı bir toplumun gelişmesi, hükümetlerin de yararınaydı. Kapitalizmin ve sınıfların gelişmemiş olduğu bir döneme tanık olan Ütopik Sosyalistler’den Louis Blanc ve Louis Auguste Blanqui ise farklı mücadele yöntemlerini benimsediler. Blanc, işçi sınıfının istemlerini parlamenter yollara kanalize etmeye çalışırken, Blanqui toplum adına silahlı mücadele yöntemini önerdi.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi