Edebi Şahsiyetler

Frans Hals Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HALS, Frans ( ? 1580-1666 )

Flaman, ressam. Gündelik yaşamdan sahneleri konu aldığı büyük boyutlu grup portreleriyle ünlüdür.

Anvers’te doğdu, 26 Ağustos 1666’da Haarlem’ de öldü. Doğum tarihi kesin değildir. 1580-1585 arasında doğduğu sanılmaktadır. Gençlik yıllarına ilişkin bilgiler de çok azdır. 1585’te İspanya Hollanda’yı işgal edince ailesi Haarlem kentine göç etti. 1600’den 1603’e değin ressam Karel van Mander’in (1548-1606) atölyesinde çalıştı. 1610’da Aziz Luka esnaf loncasına girdi. 1610’dan sonra ilk yapıtlarını vermeye başladı. 1633’te ünü iyice yayılmış olarak bir grup sipariş için Amsterdam’a gitti. Bu tarihten sonra büyük boyutlu yapıtlarının yanı sıra, çektiği geçim sıkıntısını karşılamak için, hızlı çalışılmış portreler de yaptı. 1655’teki Descartes’m Portresi bu tür çalışmalarındandır. Ancak yoksulluktan yine de kurtulamadı, yaşamının son yıllarını belediyenin sağladığı aylıkla geçirdi.

Hals temelde bir portre ressamı idi. Sanat yaşamının ilk yarısında yaptığı Janr resimlerinde (Tür resmi) bile portreci özelliği göze çarpar. 1616’dan sonra yöneldiği büyük boyutlu grup portreleriyle çağının yerleşik geleneklerini yıkmıştır. Özellikle Aziz George Birliği Subayları Yemekte adlı resmi, yeni Hollanda cumhuriyetinin gücünün bir simgesi olmuştur. Bu yapıt ayrıca onun tüm sanat yaşamı boyunca sürecek olan renkçi tutumunun ve kendine özgü fırça vuruşlarının da habercisidir. 1620’lerde yaptığı resimlerde Terbrugghen gibi Flaman ressamlardan esinlenerek açık tonlar kullanmaya başlamıştır. Janr resimlerinde Caravaggioculuk etkileri belirgindir. Ancak başka Caravaggiocular’dan farklı olarak, ışık-gölge karşıtlığını yapay ışık kullanarak daha dramatik boyutlara ulaştırmayı denemiştir.

Asıl ününü 1620-1630 arasında yaptığı beş tane büyük grup portresiyle elde etmiştir. 1630’larda ise resimleri daha sadeleşmiş ve çok renkliliğin yerini gri ve siyahımsı tonlar almaya başlamıştır. 1641’de yaptığı Elisabeth Hastanesi Yöneticileri adlı resimde renklerin koyulaştığı, fırça vuruşlarının daha tutumlu kullanıldığı izlenir.

Hals resimlerini, astar kullanmadan, doğrudan tuval üstüne boyamıştır. Kendine özgü bir fırça tekniği oluşturmuş, ipek, kadife gibi kumaşları canlandırmakta özellikle başarı göstermiştir. Tiplerinin kişiliklerini temel alan bir renk anlayışı gütmüştür. Grup resimlerinde kişiler arasındaki dengeyi çok ustaca kurmuştur.

Hals’ın iki kardeşi ve beş oğlu da ressam olarak yetişmiştir. Atölyesinde aile bireylerinden başka Adriaen Brouwer, Adriane van Ostade ve Philips Wouwerman (1619-1668) gibi sanatçıların da yetişmesini sağlamış ve bir okul oluşturmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca): Aziz Georg Birliği Subayları Yemekte, 1616, Frans Hals Müzesi, Haarlem; Flüt Çalan Çocuk, 1625, Dahlem Müzesi, Berlin; Cluvenier Birliği Subayları Yemekte, 1627, Frans Hals Müzesi, Haarlem; Mutlu Sarhoş, 1628, Rijk Müzesi, Amsterdam; Çingene Kadın, 1630, Louvre, Paris; Cluvenier Birliği Subayları Talimde, 1633, Frans Hals Müzesi, Haarlem; Amsterdam Kent Ordusunun Bir Mangası, 1637, Rijk Müzesi, Amsterdam, P.Codde tarafından tamamlanmıştır; Aziz Georg Birliği Talimde, 1639, Frans Hals Müzesi, Haarlem; Elisabeth Hastanesi Yöneticileri, 1641, Frans Hals Müzesi, Haarlem; Descartes’ın Portresi, 1655, Louvre, Paris; Yaşlılar Evinin Erkek ve Kadın Yöneticileri, 1664, Frans Hals Müzesi, Haarlem.

•    KAYNAKLAR: K.Bauch, Frans Hals, 1943; F.Dülberg, Frans Hals, 1930; N.S. Tirvas, The Paintings of Frans Hals, 1941; W.R. Valantiner, Frans Hals, des Meisters Gemalde, 1923.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi