Francis Parkman Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

PARKMAN, Francis (1823-1893)

ABD’li tarihçi. Kuzey Amerika’da İIngiliz ve Fransız egemenliğinin tarihi üzerine incelemeleriyle tanınmıştır.

16  Eylül 1823’te Massachusetts Eyaleti’nde Boston’da doğdu, 8 Kasım 1893’te aynı eyalette Jamaica Plain’de öldü. Harvard Üniversitesi’nde hukuk ve tarih öğrenimi gördü. Öğrencisi olduğu tarihçi Jared Sparks’ın (1789-1866) yönlendirmesiyle arşiv çalışmalarına ve tarihsel veri toplamaya yöneldi. Kuzeydoğu Amerika’da New England olarak adlandırılan Ingiliz yerlerim bölgesine ve güneydoğu Kanada’daki ormanlık bölgelere geziler düzenledi. Üniversitedeki son yılında, sağlığının bozulması üzerine gittiği Avrupa’da Katolik Kilisesi’nin yapısını inceledi. 1844’te ABD’ye döndükten sonra hukuk diplomasını aldı ve Amerika’nın kuzeyindeki gezilerini sürdürdü, Kızılderililer’in yaşamlarını inceledi. Bu incelemelerinin sonucu olarak yayımladığı The Oregon Trail (“Oregon Yolu”) adlı ilk kitabı önemli bir antropolojik inceleme olarak değerlendirildi.

Parkman ilk kitabının ardından Kuzey Amerika’ daki Fransız ve İngiliz egemenliğinin tarihi üzerine kapsamlı araştırmalarını yayımlamaya başladı. 1851-1884 arasında yayımlanan ve yedi cilt tutan bu incelemelerinde Fraıısızlar’ın Kuzey Amerika’ya ilk gelişlerini, yerleşmelerini Cizvit misyonerlerinin çalışmalarını, toplumsal düzeni, Fransızlar’la Kızılderililer arasındaki çelişkileri ve bazı İngiliz ve Fransız generallerin biyografilerini ele aldı.

Akıcı bir üslup kullandığı ve tarihsel belgelere dayandırdığı kitaplarıyla 19. yy’ın önemli Amerikan tarihçilerinden savılan Parkman, tarihsel olaylarda kişilere yüklediği abartılı rol ve önem sonucu tarihin akışını yönlendiren toplumsal güçleri gözardı etmekle eleştirilmiştir. Kızdderililer’i uygarlıktan uzak vahşiler olarak değerlendirmiştir. Egemenliğin seçkin ve kültürlü ellerde toplanması gerektiği yolundaki görüşü, oy hakkının sınırlı olduğu muhafazakâr cumhuriyetçi bir yönetim lehindeki tercihi, tarih çalışmalarına da yansımıştır.

YAPITLAR (ballıca): The Oregon Trail, 1849, (“Oregon Yolu”); History of the Conspiracy of Pontiac, 1851, (“Pontiac Suikas tinin Tarihi”); Pioneers of France in the New World, 186:5, (“Fransa’nın Yeni Dünya’daki Öncüleri”); The Jesuitu in North America in the Seventeenth Century, 1867, (“On Yedinci Yüzyılda Kuzey Amerika’da Cizvitler”); La Salle and the Discovery of Great West, 1869, (“La Saik ve Büyük Batı’nm Keşfi”); The Old Regime in Canada, 1874, (“Kanada’da Eski Düzen”); Count Frontencıc and New France under Louis XIV, 1877, (“Kont Frontenac ve Louis XIV Yönetiminde Yeni Fransa”); Montcalm and Wolfe,2 cilt, 1884,^“Montcalmve Wolfe”); A Half Century of Conflict, 2 cilt, 1892, (“Yarım Yüzyıllık Çelişki”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi