Francesco Patrizi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

PATRIZZI, Francesco (1529-1597)

İtalyan, filozof. Aristoteles felsefesini eleştirerek Yeni Platonculuk’un İtalya’da yayılmasına çalışmıştır.

Dalmaçya’nın Clissa kentinde doğdu, Roma’da öldü. Latince adı Patricus’tur. Padova Üniversitesi’nde felsefe, matematik, yazın ve tarih öğrenimi gördü. Bir süre İspanya, Fransa ve Kıbrıs’ta gezilere çıktı. 1578’de Ferrara Üniversitesi’nde profesör olarak göreve başladı, sonra Floransa ve Pisa üniversitelerinde Platon ve Yeni Platonculuk okuttu. 1592’de Roma Üniversitesi’ne atandı.

Yeni Platonculuk’un İtalya’da, daha geniş bir alana yayılmasına çaba gösteren ve bu öğretinin son savunucusu sayılan Patrizzi, önce Platon ve Aristoteles felsefelerini uzlaştırmaya çalışmış, sonra Aristoteles’in görüşlerini eleştirerek üniversitelerde okutul-mamasım önermiştir. Patrizzi’ye göre felsefeyle tanrı-bilimi, dolayısıyla dini bağdaştırarak tek öğreti durumuna getirme gereği vardır. Aristoteles felsefesi böyle bir bireşime elverişli değildir. Oysa Yeni Platonculuk ve onun kaynağı olan Platon felsefesi dinle uzlaştı-rılırsa yeni bir öğreti ortaya konabilir. Bu öğretiye göre önsüz-sonsuz olan Tanrı, başta Güneş olmak üzere, ışık saçan bütün gökcisimlerinin kaynağıdır. Varoluş Tanrı’dan, engin bir ışın olarak, fışkırmadır (emanatio). Tanrı Bir olduğu oranda da Uçlü’dür, bütün nesnelerin ilkesidir. Varlık kavramı altında toplanan bütün nesneler canlıdır. Bu canlılık onların tanrısallığından kaynaklanır. Evrenin birliğini, uyumunu sağlayan uzam ve ışın gibi iki ilke vardır.

•    YAPITLAR (başlıca): Discorso, 1553, (“Konuşma”); Della historia, 1560, (“Tarih Üstüne”); Discussiones peri-pateticae, 1581, (“Gezimcilik’le İlgili Tartışmalar”); Della poetica, 1591, (“Şiir Sanatı Üstüne”); Nova de ııniversis philosophiae, 1591, (“Yeni Evrensel Felsefe”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi