Tarihi Şahsiyetler

Francesco Nitti Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

NITTI, Francesco (1868-1953)

İtalyan devlet adamı. I.Dünya Savaşı sonrasının çalkantılı döneminde başbakanlık yapmıştır.

Francesco Saverio Nitti 18 Temmuz 1868’de Melfi’de doğdu, 20 Şubat 1953’te Roma’da öldü. Gazeteci ve iktisat profesörü olan Nitti 1904’te İtalyan Liberal Partisi’nden milletvekili seçildi. 1911-1914 arasında tarım, sanayi ve ticaret bakanlığı, 1917-1919 arasında Vittorio Orlando hükümetinde maliye bakanlığı yaptı. Orlando’nun istifası üzerine Haziran 1919’da başbakan oldu.

Başbakanlığı sırasında özellikle sosyal güvenlik konularına eğilerek işsizlik, yaşlılık ve sağlık sigortası yasalarının çıkmasını sağladı. 8 saatlik çalışma gününü yasallaştırmaya çalıştıysa da başarılı olamadı. Çıkardığı sosyal güvenlik yasaları ise savaş sonrası iktisadi bunalımın kitlelerde yarattığı hoşnutsuzluğu gidermekte yetersiz kaldı. 1919’da başlayıp tüm ülkeyi saran grevlerin yanı sıra, fabrika ve toprak işgalleri yaygınlık kazandı. Öte yandan, Mussolini önderliğindeki faşist hareket de güçlenerek eylemlerini artırdı. Yugoslavya ile İtalya arasında anlaşmazlık konusu olan Fiume’nin Eylül 1919’da Gabriele D’Annunzio önderliğindeki Faşistler tarafından ele geçirilmesi Nitti’nin durumunu daha da zorlaştırdı.

Kasım 1919’da ilk kez genel oy ve nispi temsil ilkesi uygulanarak yapılan seçimler sonunda İtalyan Liberal Partisi, Sosyalistler ve İtalyan Halkçı Partisi lehine oy kaybına uğradı. Ülkede siyasal gerilimin giderek artması ve hükümetin parlamentoda yeterli desteğe sahip olmaması nedeniyle Nitti Haziran 1920’de başbakanlıktan istifa etti. 1921’de yeniden milletvekili seçildi, ancak faşist yönetim tarafından yapılan 1924 seçimlerine katılmadı. İtalya’da faşist diktatörlüğün sürdüğü yıllarda Fransa’da sürgünde yaşadı. 1943’te Almanlar tarafından tutuklanarak Avusturya’ya gönderildi ve orada gözaltına alındı. Savaşı Müttefikler’in kazanması üzerine serbest bırakılarak ülkesine döndü. 1946 Kurucu Meclis seçimlerine Orlando, Croce ve Bonomi ile birlikte Ulusal Demokratik Birlik listesi altında katıldı. 1947’de mecliste Müttefikler’le yapılan antlaşmayı protesto eden Nitti, 1948’de senatoya seçildi.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi