Fobi Nedir, Ne Demektir, Türleri, Çeşitleri, Belirtileri, Tedavisi
Fobi, bir durumdan, nesneden veya canlı bir şeyden anormal derecede korkmaktır. Gerçek korkudan farklı olarak fobide korku, olması gerekenden çok daha fazla olup korkulan nesneden aşın derecede kaçınma ile birlikte ortaya çıkar.
Fobiler, hatif ve kişiye zarar vermeyen türden (örneğin uçuş. korkusu olan bir kimse sıkıntı duymasına rağmen hava yoluyla seyahat etmeyi sürdürebilir), kişiyi bütünüyle hareketsiz bırakan türe (örneğin oldukça sık görülen bir korku olan agorafobî’de kişi tek başına kapının dışına çıkamaz, bütünüyle eve bağlı kalabilir) kadar çeşitlilik gösterirler. Fobiler, başka psikolojik rahatsızlıklar İçinde, onlarla birlikte ortaya çıkabilirler.
Bu gün fobileri açıklamada üç temel teori ve tedavide üç temel yaklaşım vardır;
1- Dinamik psikiyatristler, fobileri, insanın İçinde bulunan korkutucu bilinç-dışı nevrotik malzemenin sembolik bir ifadesi olarak görürler. Bu içerdeki malzemenin korkusundan, fobilerin insanın dışındaki bir nesneyi hedeflemesi aracılığıyla sihirli bir biçimde korunulmuş olur. örneğin cinsel dürtüleri ve suçluluk duygusu tarafından rahatsız edilen bir kimse, bir mikrop fobisi geliştirebilir, mikrobun kendisine bulaşmasından korunmak için ayrıntılı sağlık önlemleri alabilir. Dinamik psikiyatristlere göre aslında bunlar cinsel suçluluk duygusunun sembolik ifadeleridir. Fakat bu fobi onun yakın bir psikolojik akrabası olan temizlik saplantısı rahatsızlığından ayırdediltncli-dir. Fobide amaçlanan genellikle kişinin kendini korumasıdır, saplantıdaki amaç ise başkalarını bulaşıcı hastalıktan korumaktır. Bu durumu psikanalizin ilk temsilcilerinden olan Stekel, ‘Fobi benlik hastalığı, saplantı ise nesne hastalığıdır’ diye ifade eder. Bu ekolün görüşlerini izleyen klinikçiler, fobileri dinamik psikoterapiyle tedavi ederler.
2- Davranışçılar, fobik kaçınmayı son derece hassas olaylara tepki içinde gelişebilen öğrenilmiş bir cevap olarak görürler ve onu duyarsızlaştırma (desensitization) gibi çeşitli davranışçı tekniklerle tedavi ederler.
3- Daha yakın zamanlarda ise fobilerin ilaçla tedavisi onaya çıkmıştır. Bu amaçla ruhsal sakinleştirici, depresyon giderici ve ağrı kesici ilaçlar başta olmak üzere fobik kimselere çeşitli ilaçlar verilmektedir. Ruhsal sakinleştirici ilaçların fobilerdeki etkilerini, biyolojik yönelimli psikiyatristler, fobilerin temelde yatan bir ruhsal çöküntünün bir belirtisi oldukları şeklinde yorumlamaktadırlar.
(SBA)