Fernando Arrabal kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi
Fernando Arrabal kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1932) İspanyol yazar. “Panik tiyatrosu” nun yaratıcısıdır. İspanyol Fası’nın Melilla kentinde doğdu. Aşırı dinci Katolik bir aileden geliyordu. Ortaöğrenimini doğduğu kentte yaptıktan sonra hukuk okumak için Madrid’e gitti. 1954’te, faşist İspanyol Hükümeti babasını tutuklayınca Fransa’ya kaçıp Paris’e yerleşti. Önce İspanyolca şiirler, daha sonra, geliştirdiği Panik tiyatrosu türünde Fransızca oyunlar yazmaya başladı. Tiyatro oyunlarının yanı sıra sözsüz oyunlar, bale parçaları ve roman da yazan Arrabal, Almanya, İngiltere ve ABD’de Fransa’da olduğundan çok daha büyük bir ilgiyle karşılandı.
Arrabal Fransa’ya yerleşmesinden birkaç yıl sonra oyunlarını birbiri ardına ortaya çıkarmaya başladı. İspanya İç Savaşı’nın dehşetine, polis terörüne ve toplama kamplarının korku dolu ortamına genç yaşta tanık olan Arrabal’ın oyunları seyircileri sarsan, dehşete düşüren öğelerle doludur. 1954’te İspanya’da yazmayı tamamladığı ve 1959 yılında Paris seyircilerine sunulan Piquenique en campagne (Cephede Piknik) adlı oyunu bunlardan ilkidir. Bir karabasan niteliğindeki olaylar kara bir mizahla birleşerek savaşa karşı bir oyunun temelini oluşturur. Cephedeki ölüm-kalım durumunun bilincinde olmayan bir aile, savaş esiri oğullarını ziyarete gelir ve piknik yapmaya niyetlenirler. Sonuç hepsinin makineli tüfek ateşiyle biçilmeleridir. Arrabal’ın karakterleri, yer yer Şarlovari bir saflıkla, ani, nedensiz şiddet gösterileriyle hareket eden, birbirlerine bir çocuğun duygusuzluğu ve acımasızlığı ile zarar veren kişilerdir. Le cimetiere des voitures’de (“Araba Mezarlığı”) “iyiliği” ile İsa’yı anımsatan kahraman, kendisi gibi, terkedilmiş bir araba mezarlığında yaşayan arkadaşlarınca tuzağa düşürülüp bir polis motosikletinde çarmıha gerilir ve öldürülür. Olaya tanık olan bir çift, sessizlik içinde olanları seyretmekte ve bebeklerini beslemektedirler. Adını Picasso’nun ünlü tablosundan alan Guernica oyununda İspanya’da bombalanmış bir evin yıkıntıları içinde sıkışıp kalmış iki kişinin, ölümü beklerken hastalıklı bir dille konuşmaları sergilenir. Arrabal’ın adını yine ünlü bir tablodan, Bosch’un en önemli yapıtından alan Le fardın des delices oyunu (Zevkler Bahçesi) Paris’te sahnelendiğinde büyük ilgi toplamıştı. Oyun, yaşamdan yorulmuş bir kadın oyuncunun, benliğinin karanlık noktalarını araştırmasını sergileyen sayıklamalarıyla örülüdür. Kahramanın sanrıları, kendi kendini aşağılaması ve hastalıklı neşesi sado-mazoşist imgelerle sergilenir. Arrabal’ın çoğu oyunları benzer kişilerin, benzer konumlarda sergilendiği kısa, öncü (avant-garde) yapıtlardır.
Arrabal, II. Dünya Savaşı’nın Avrupa’da yaratmış olduğu olumsuz sonuçların bir yansıması olan, dünyaya mutlak olumsuzlayıcı bir tepki olarak gelişmiş Uyumuşuz tiyatroya yakın yapıtlarıyla, bir öncü tiyatrocu, denemeci olarak ilgi çekmiştir. “Panik tiyatrosu” olarak adlandırdığı tiyatro anlayışını sergilediği oyunlarında, insan ruhunun çevre ve ahlak değerlerince baskı altına alınan vahşi ve şiddet dolu yönlerini açığa çıkarıp sergilemeyi amaçlamıştır. Bu deneyleri daha sonraları gelişen Happening tiyatrosu anlayışının oluşmasına katkıda bulunmuştur.
YAPITLAR:
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 8. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983