Feodor Lynen Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

LYNEN, Feodor (1911-1979)

Alman, biyokimyacı. Kolesterol ve yağ asitlerinin metabolizmasına ilişkin çalışmalarıyla tanınır.

Feodor Felix Konrad Lynen, 6 Nisan 1911’de Münih’te doğdu, 6 Ağustos 1979’da aynı kentte öldü. 1937’de Münih Üniversitesi’nden doktora derecesini alıp, 1941’de aynı üniversitede öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. 1947’de biyokimya profesörlüğüne, ardından Biyokimya Bölümü başkanlığına getirilen ve 1956’da üstlendiği Max Planck Enstitüsü Biyokimya Bölümü yöneticiliğini ölünceye değin sürdüren Lynen, kolesterol ve lipit metabolizmasının anlaşılmasına katkıda bulunan çalışmaları nedeniyle 1964 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’nü Konrad Emil Bloch ile bölüşmüştür.

Lipit metabolizması üzerinde yoğunlaştırdığı araştırmalarıyla, önce kolesterol ve yağ asitlerinin oluşumunda önemli bir görev üstlenen asetilkoenzim A’yı ayırmayı başaran Lynen, daha sonra çalışma arkadaşlarıyla birlikte, özellikle hayvansal dokuda bulunan ve yağ asitlerinin biyosentezinde rol oynayan, birbirine bağlı enzimler sisteminin ortak katalizör etkisini tanımladı. Çoğu kimyasal tepkimelerde katalizör görevini üstlenen, değişik yapı ve işlevdeki enzimlerin hücre sitoplazmasına dağılmış olarak ayrı ayrı bulunmasına karşın, yağ asitlerinin senteziyle sonuçlanan bu biyokimyasal tepkimede rol oynayan enzimler bir protein kümesi biçiminde bir arada bulunur. Bu nedenle bu enzim topluluğu, “mültien-zim kompleksi” ya da “yağ asitleri sentezleyici sistemi” olarak adlandırılır. Bu enzim sisteminin temel bileşenlerinden biri olan biyotinin (H vitamini) yağ asitleri sentezindeki katalizör etkinliğini tanımlayan, ayrıca kolesterol, terpenler, steroitler gibi birçok maddenin biyosentezini açıklığa kavuşturan Lynen, bir aminoasit olan sistinin sentezi ve karaciğerde asetoasetik asit oluşumu üzerinde de çalışmıştır.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi