FEMİNİZM

Kadının siyasal,
toplumsal ve ekonomik alan­lardaki halkları ve eşitliği taraftarlığını ve ka­dının
toplumdaki rolünün kökten değiştirilme fikrine bağlanmayı ifade eden modern bir
te­rim. Hareketin Aristophanes’ten Charİolte Bronte gibi XIX. yüzyıl
romancılarına kadar uzanan öncüleri vardır. Mrs. Emmeline Pank-hursi gibi ilk
feminist kampanyasını açanlar, temel amaçları olarak kadınların oy kullanma
hakkı ve kadın üzerindeki erkek egemenliği­nin siyasal yönleri üzerinde
yoğunlaştı; çok geçmeden vurgu eşit ücret ve eşit fırsat şeklin­deki ekonomik
ve toplumsal eşitliğe doğru de­ğişti. Yeni doğum kontrol yöntemleri ve ka­mu
oyunun değişen havası kadın hareketine bazı yasal haklara kavuşma fırsatı verdi
ve eği­tim, İşve evde eşitlik ilkesinin daha yaygın ola­rak kabulüne yol açtı.
Bununla birlikle, femi-nisi hareketin gerek amaçları, gerekse tasarı­mı,
VVumen’s Liberation (hareketinin) akıi-visl ve militan kanal olarak ortaya
çıkmasıyla

son yıllarda
değişikliğe uğradı. Women’s Libe­ration (kısaltılmış şekliyle Women’s lib) hare­keti,
bütün toplumsal sistemi psikolojik ve bi­yolojik terimlerle baskının
biçimlendirilip sür­dürüldüğü cins ayrımcılığı (sexism) tarafın­dan kuşatıldığı
yolundaki (Greer ve K.Mİ1-let’in kitaplarındaki şekliyle) daha radikal un­surlar
üzerinde durur. A.Stassinopoulos’un The Female Woman’ında vurgulanan femi­nizm
tipi -ki kadını bensersiz kadınsı nitelikle­rin ve yeteneklerin sahibi olarak
görür ve top­lumsal rollere bu tür niteliklerin yansıdığını görmek ister-
günümüzde VVomen’s liberati-on mensuplarınca şiddetle eleştirilmiştir.

Modern feminist
hareket Kuzey Amerika’da 1960’ların ortalarından, Avrupa’da muhteme­len biraz
daha sonrasından itibaren ortaya çık­mıştır. Önemli siyasal feminist
faaliyetler (ör­neğin, İngiltere’deki ‘Suffragctte’ hareketi) çok eskilere
uzanıyorsa da, feminizmin hiçbir dört başı mamur siyasal öğretisi mevcut olma­mıştır
ve feministlerin içinde barınan çeşitli gruplar ve düşünce akımları sık sık
amansız bir anlaşmazlığa düşerler. Temelde feminist hareket erkeklere karşı
kadınların eşit siyasal ve toplumsal haklarım aramayı amaçlar. Hare­ketin tüm
kollarınca paylaşılan belli başlı or­tak teorik varsayım şudur: Çocuk doğurma
ve büyütme örneğinde olduğu gibi, esasen bir iş, bölümüne yol açan cinsel farklardan
kaynakla­nan kadının erkek tarafından sönıürüldüğü ta­rihsel bir gelenek
varolagelmiştir.

Feministlerin takip
ettiği fiili politikalar, da­ha büyük fırsat eşitliği İsteyen ve sözgelimi
gündelik gönüllü hasta bakıcılık gibi toplum­sal kurumlara yönelik talepler
yoluyla istih­dam politikaları ve ücret oranlarında cins ayrı­mı gözetmeyi
azaltacak yasal olanlardan tu­tun, iş piyasasında kadına yönelik dezavantaj­ları
ortadan kaldırmaya ve nihayet olumlu cins ayrımı taleplerine kadar çeşitlilik
arze-der. Fek çok Önemli ve başarılı feminist baskı grupları olmasına karşılık,
hiçbir feminist siya­sal parti mevcut değildir, bunun nedeni femi­nizmin bir
reform hareketi olması ve yöneli­me göz dikmiş bir öğreti olmamasıdır. Femi­nizm
genel yönelimi bakımından yerleşik bir güç ilişkisi olarak gördüğü hedeflere
saldırı-yorsa sol-kanada eğilimlidir. Fakat bu çizgide bile büyük teorik
sorunlar mevcuttur: Çünkü soi kanadın düşüncesini çevresinde geliştirme
eğiliminde olduğu toplumsal sınıf ayrımları ile cinsel siyasal ayrımlar pek
birbirine teta­buk etmemektedir. Bir reform hareketi ola­rak feminizm, daha
ziyade pek çok ülkede çı­karılan eşit haklara İlişkin yasalar ve gittikçe daha
çok gündeme gelen kadın politikacılarla kısa vadede başarılı olmuştur.

(SBA) Bk. Kadın.