Farmakoloji Nedir, Alt Dalları, Tanımı, Hakkında Bilgi

Farmakoloji Nedir, Alt Dalları, Tanımı, Hakkında Bilgi

Farmakoloji ya da eczabilim, günümüzdeki anlamıyla canlı organizmadaki (deney hayvanı ve insan) ilaç etkilerini ve canlı organizmaya alınan ilaçların yapısını inceleyen bir bilim dalıdır. Yeni sentezlenmiş veya bitkilerden ayrıştırılmış maddelerin etkilerini biyolojik yapısını laboratuvar çalışmaları ile deney hayvanlarında, klinik araştırmalar ile insanlarda inceleyerek ilaç geliştirme çalışmalarına katkı veren bir tıp ve eczacılık bilimidir. Diğer bir deyişle, ilaçların yapımından, kullanıma sunulmasına, ilaçlar ile biyolojik dizgeler arasındaki etkileşimleri inceleyen bilim dalıdır. Farmakoloji, deneyleri ve canlılar üzerindeki araştırmalardan klinik uygulamaya değin uzanan bu karmaşık ve yoğun süreci birçok alt dalı ve yardımcı bilim dalları ile yakından bağlantılı yürütür.

Daha spesifik olarak, canlı organizma ile normal veya anormal biyokimyasal fonksiyonu etkileyen kimyasallar arasındaki etkileşimlerin araştırılmasıdır. Maddelerin tıbbi özellikleri varsa, bunlar farmasötik olarak kabul edilir.

Alan, ilaç kompozisyonu ve özellikleri, sentezi ve ilaç tasarımı, moleküler ve hücresel mekanizmalar, organ / sistemler mekanizmaları, sinyal iletimi / hücresel iletişim, moleküler tanılama, moleküler tanılama, etkileşimler, toksikoloji, kimyasal biyoloji, terapi ve tıbbi uygulamalar ile antipatojenik özellikleri kapsar. Farmakolojinin iki temel alanı farmakodinamik ve farmakokinetiktir. Farmakodinamik, bir ilacın biyolojik sistemler üzerindeki etkilerini araştırır ve farmakokinetik, biyolojik sistemlerin bir ilaca olan etkilerini araştırır. Geniş anlamda, farmakodinamik biyolojik reseptörlerle olan kimyasalları tartışır ve farmakokinetik, biyolojik sistemlerden kimyasalların emilim, dağılım, metabolizma ve atılımını (ADME) tartışır. Farmakoloji eczacılık ile eş anlamlı değildir ve iki terim sıklıkla karıştırılır. Biyomedikal bir bilim olan farmakoloji, biyolojik etkileri gösteren kimyasalların araştırılması, keşfi ve karakterizasyonu ile hücresel ve organizma işlevinin bu kimyasallarla ilişkili olarak aydınlatılmasını içerir. Buna karşın, bir sağlık hizmetleri mesleği olan eczane, öğrenilen ilkelerin farmakolojiden klinik ortamda uygulanması ile ilgilidir; ister dağıtıcı olsun ister klinik bakım rolü olsun. Her iki alanda da, ikisi arasındaki başlıca kontrast, direkt hasta bakımı, eczacılık uygulaması ve farmakoloji tarafından yönlendirilen bilim odaklı araştırma alanı arasındaki farktır.

Klinik farmakolojinin kökenleri, Avicenna\’nın The Canon of Medicine (İlacın Canon\’u), Isaac\’ın Peter\’ın Yorumu ve St Amand\’ın Nicholas\’ın Antedotaryeri Hakkında Yorumunun John\’u ile Orta Çağ\’a kadar uzanmaktadır. Klinik farmakoloji, kuruluşunun büyük kısmını William Withering\’in çalışmalarına borçludur. Bilimsel bir disiplin olarak farmakoloji, o dönemin büyük biyomedikal dirilişinin ortasında 19. yüzyılın ortalarına kadar ilerlemedi. 19. yüzyılın ikinci yarısından önce, morfin, kinin ve dijital gibi uyuşturucu eylemlerinin belirgin potensi ve özgünlüğü belli belirsiz organik maddelere veya dokulara olağanüstü kimyasal güçlere ve afinitelere atfen açık bir şekilde açıklanmıştır. İlk farmakoloji departmanı, terapötik ilaçların ve zehirlerin etkilerini nasıl ürettiklerini anlamanın gereği olarak, Rudolf Buchheim tarafından 1847\’de kuruldu.

Erken farmakologlar doğal maddeler, özellikle bitki özleri üzerinde yoğunlaştılar. Farmakoloji 19. yüzyılda terapötik bağlamlara bilimsel deney ilkelerini uygulayan bir biyomedikal bilim olarak geliştirildi. Günümüzde farmakologlar, moleküler mekanizmalar ve hedefler hakkındaki bilgileri hastalığa, kusurlara veya patojenlere yönelik tedavilere dönüştürmek için genetik, moleküler biyoloji, kimya ve diğer ileri araçlar kullanmaktadırlar ve koruyucu bakım, teşhis ve sonuçta kişiselleştirilmiş ilaçlar için yöntemler üretmektedirler.

 

Farmakolojinin kısa tarihçesi

Günümüzdeki anlamıyla canlı organizmadaki (deney hayvanı ve insan) ilaç etkilerini ve canlı organizmaya alınan ilaçların yapısını inceleyen bir bilim “ dalıdır. Yeni sentezlenmiş veya bitkilerden ayrıştırılmış maddelerin etkilerini biyolojik yapısını laboratuvar çalışmaları ile deney hayvanlarında, klinik araştırmalar ile insanlarda inceleyerek ilaç geliştirme çalışmalarına katkı veren bir tıp ve eczacılık bilimidir.

Farmakoloji alt dalları

Farmakodinamik : İlaçların canlılardaki (insan veya deney hayvanı) etkileri ile etki mekanizmalarını araştırır. İlaçların organizmaya ne yaptığı sorusuyla ilgilenir.
Farmakokinetik : İlaçların canlı (insan veya deney hayvanı) vücuttaki emilimini, dağılımını, dönüşümünü ve vücuttan atılmasını inceler. Organizmanın ilaca ne yaptığı sorusuna cevap arar.
Klinik farmakoloji: İlaçların insan organizması üzerindeki etkilerini ve insan vücudundaki sürecini inceler.
Farmakoterapi : Hastalıkların tedavisinde ilaçların uygulanmasını konu alır. Konusu itibarı ile klinik farmakolojiye benzer
Nörofarmakoloji: İlaçların sinir sistemi üzerindeki etkilerini inceleyen farmakoloji alt dalıdır.
Psikofarmakoloji: İlaçların canlı psikolojisi ve davranışları üzerindeki etkilerini inceler.
İmmünofarmakoloji: İlaçların canlıların bağışıklık sistemleri üzerindeki etkilerini inceler.
Endokrin Farmakoloji: İlaçların canlıların endokrin sistemi, diğer bir deyişle hormonlar üzerindeki etkilerini inceler.
Kardiyovasküler Farmakoloji: İlaçların kalp damar (dolaşım) sistemi üzerindeki etkilerini inceler.
Kronofarmakoloji: İlaçların canlılardaki etkilerinin çeşitli zaman dilimleri içindeki değişimlerini inceler. Diğer bir deyişle ilaç etkisinin kronobiyolojik değişimini ele alır.
Biyokimyasal farmakoloji: İlaçların canlıların biyokimyasal özellikleri üzerindeki etkilerini inceler.
Moleküler farmakoloji: İlaçların canlılarda moleküler düzeydeki etki ve davranışlarını ele alır
Klinik Farmasi: Eczacının farmakoloji bilgilerini hasta yararına kullanması anlamına gelen bir halk sağlığı bilimidir.
Radyo Farmakoloji: Radyoaktif maddelerin vücuttaki etkileri ile bunlarla işaretlenmiş ilaçların farmakokinetiğinden bahseder.