Kimdir

Eugene Atget kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Eugene Atget kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1857-1927) Fransız fotoğrafçı. Belgesel fotoğra­fın öncüsü kabul edilir. Jean-Eugene August Atget, 12 Şubat 1857’de Bordeaux yakınlarındaki Libourne’da doğdu. Çok küçük yaştayken anne ve babası öldü; amcası tarafın­dan büyütüldü. İlk gençlik yıllarında kamarot olarak gemilerde çalıştı. Birçok deniz yolculuğundan sonra tiyatro oyuncusu olmak üzere 1879’da konservatuvara girdi Ancak 1881’de okulu bırakarak gezici bir tiyatro grubunun turnelerine katıldı. 1889’da tiyatroyu bırakarak sadece resimle ilgi­lenmeye başladı. Doğa resimlen yapıyordu. Dönemin önemli ressamlarının ürünleri ve çalışma biçimleriyle ilgilendi. Onların bazen fotoğraftan yararlanmış olmaları ilgisini çekti. Parasal zorlukların da etkisiyle 1898’de fotoğrafçı olmaya karar verdi. Giderek fotoğ­rafçılıkta uzmanlaşmasına ve çok başarılı ürünler vermesine karşın yoksulluktan kurtulamadı, yapıtla­rının satışı genellikle az oldu. Başlıca müşterileri müzeler ve tarih kurumlarıydı. Fotoğraflarından re­sim alanında yararlanan Braque, Utrillo gibi sanatçı­lardan da yardım ve ilgi gördü. 1921’de fahişelerle ilgili bir fotoğraf dizisi hazır­lamak için sipariş aldı. Çeşitli zorluklarla karşılaştığı ve bir kez de müşteri sanılarak tutuklandığı bir çalışma süresi sonunda işi tamamladı. Üstelik ondan sadece fahişeleri basit bir biçimde görüntülemesi istenmiş olduğu halde, fotoğraflarında bunun çok ötesine geçmiş, konu edindiği insanların toplumsal ortamlarını, tavırlarını da yansıtmıştı. 1926’da ünlü ABD’li ressam ve fotoğrafçı Man Ray, yardımcısı Berenice Abbott’la birlikte atölyesin­de ziyaret edip yapıtlarını çok beğendiği Atget’nın dört fotoğrafını önemli bir sanat yayını olan La Revolution Surrealıste’te bastırdı. Bu, onun yaşamı boyunca sanat çevrelerince tanınmasına vönelik tek olay olmuştur.

Atget’nin döneminde fotoğrafçılar genellikle stüd­yo çalışmalarını ve flu resimleri yeğliyorlardı. Buna karşılık Atget, sokaklarda dolaşarak saptamaya değer gördüğü her şeyi fotoğraflamış, kamerasının özellik­leri ve kullandığı teknikler nedeniyle net bir görüntü elde etmiştir. Böylece, belgesel fotoğrafın öncüsü olmuştur. Ancak onun çabası, çevreyi ve olup biteni görüntülemekle sınırlı değildir. Çalışmaları, Paris halkının yaşamına duyduğu yakın ve sıcak ilgiyi yansıtır. Üstelik bu, sadece konu seçiminde belirmez; Atget, resmini çektiği insanların içinde bulundukları ortamı, koşulları ve havayı da olanca canlılığıyla aktarabilmiştir. Hatta sabahın çok erken saatlerindeki bomboş sokakları ya da dükkân vitrinlerini görüntü­lediği, insan figürlerine yer vermediği pek çok fotoğ­rafında bile Paris yaşantısını duyumsamak olasıdır.Atget başka besin maddelerinin zehirli olduğunu düşündüğü için 1900 dolaylarından başlayarak sadece ekmek, şeker ve sütle beslenmişti. Bir yandan da, yürüttüğü çalışma düzeninin yıpratıcılığı sağlığının giderek bozulmasına yol açtı. Bu yüzden son yılların­da az ürün verebildi. 1926’da sevgilisinin ölümü de onu derinden sarstı. 4 Ağustos 1927’dc öldü. Yaşamı­nın son iki yılında ona parasal yardım yapmış olan Berenice Abbott, sayıları on bine varan çalışmalarını koruyup düzenlemiş, 1968’de bunları New York Modern Sanatlar Müzesi’ne devrederek bugüne ulaş­masını sağlamıştır.

Onun fotoğraflarında ayrıntılar —teknik olanak­ların sınırı içinde— açık seçik verilmiştir. Ama bu dolaysız, gösterişsiz anlatım biçimi, genellikle, konunun işlenişini destekleyen etkileyici görsel öğelerle de bezenmiştir. Sokaktaki nesnelerin camdaki yansıma­larıyla manken ve giysi görüntülerinin iç içe geçtiği alışılmamış kompozisyonlarında, dünyayı olduğu gi­bi saptamakla yetinmeme eğilimi açıkça görülür. Belgesel fotoğraflarında yalın, ama ayrıntılara dek varan etkileyici biçim özellikleri, konuyla uyumlu bir bütün oluşturur. Anlatımındaki dolaysızlık kolay kolay tekdüzeliğe dönüşmez; yapıtlarının duygusal ya da şiirsel yanı izleyiciye ulaşır.

Yaşamı sırasında çok ilgi çekmeyen Atget’nin kendinden sonraki kuşaklar üzerinde önemli ve kalıcı etkileri olmuştur. Resim karşısında fotoğrafın bağım­sız bir sanat olarak gelişmesine çalışıldığı bir dönem­de, belgesel çalışmaların da sanatsal nitelikleri olabile­ceğini kanıtlayan yapıtlarıyla Atget, bu arayışlara yeni bir yön kazandırmıştır.

YAPITLAR (başlıca):

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 9. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983