Etienne-Jules Marey Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MAREY, Etienne Jules (1830-1904)

Fransız fizyoloji bilgini. Fizyolojik olguların incelenmesinde grafik kayıt yöntemlerinin kullanımına öncülük etmiş, sinema tekniklerinin gelişmesine katkıda bulunmuştur.

5    Mart 1830’da Cöte-d’Or idare bölgesindeki Beaune’da doğdu, 15 Mayıs 1904’te Paris’te öldü. 1857’de Paris Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden doktora derecesini aldıktan sonra özel bir laboratuvar kurarak deneysel fizyoloji araştırmalarına başladı. 1868’de College de France’ta doğa tarihi profesörlüğüne atanan ve ölümüne değin bu görevi sürdüren Marey, 1878’de Fransız Bilimler Akademisi’nin üyeliğine, 1895’te de başkanlığına seçildi. Grafik gösterimin yalnız fizyolojide değil tüm deneysel bilimlerde yerleşmesi, yerii grafik kayıt aygıtlarının geliştirilmesi ve bu amaçla kullanılan teknik donatım ile parametrelerin standartlaştırılması için büyük çaba gösteren Marey’nin önerisi üzerine, Fransız hükümetinin, Paris belediyesinin, Londra’daki Royal Society’nin ve çeşitli bilim akademilerinin bağışlarıyla Paris’te kurulan Marey Enstitüsü, bugün de bu alandaki en önemli araştırma merkezlerinden biridir.

1857’den başlayarak, solunum, kan dolaşımı, kalp atışı ve kas kasılmasının mekaniğini incelemek amacıyla grafik kayıt teknikleri üzerinde çalışan Marey, fizyolojik süreçlerin açıklanmasında olduğu kadar klinik tanıda da bu grafik yöntemlerden yararlanmayı düşünüyordu. 1860’ta“sfigmograf”adım verdiği bir aygıt geliştirerek, nabız atışlarını ve atardamarlardaki kan basıncı değişikliklerini grafik olarak kaydetmeyi başardı. 1868’de insan ve hayvan hareketlerinin mekaniğiyle ilgilenmeye başlayarak, kuşların ve bazı böceklerin uçuşunu inceledi. Uçuş hareketinin grafiğini çıkarmak için önce “kimograf” denilen aygıtı kullanan ve düzgün hareketle dönen bir silindirin üzerine kayıt yapacak yazıcı ucu hareket ettirmek için hava basıncıyla çalışan “Marey tamburu”nu geliştiren Marey, 1880’lerde bu araştırmalarında daha ileri bir tekniği uygulamaya başladı. 1882’de, kuşların uçuş hareketini çözümlemek için, döner bir cam levhanın üzerine saniyede on iki görüntü çekebilen “fotoğraf tüfeği”ni geliştirdi. Birkaç yıl sonra da, gümüş bromürlü film şeritlerini kullanarak, saniyede yaklaşık yüz görüntü çekebilen ve çağdaş sinema kameralarının atası sayılan “kronofotoğraf”ı gerçekleştirdi. Bu aygıtla çektiği ilk bilimsel filmleri 1888’de Fransız Bilimler Akademisi’nde gösterime sunan Marey, hareket fizyolojisinin sinema tekniğiyle incelenmesinde öncülüğü üstlendiği gibi, 1890’da ilk kez hızlı hareketleri yavaşlatma ve yavaş hareketleri hızlandırma tekniğini geliştirerek çağdaş sinemanın doğuşuna da büyük katkıda bulunmuştur.

•    YAPITLAR (başlıca) Physiologie medicale de la circulati-on du sang, 1863, (“Kan Dolaşımının Tıbbi Fizyolojisi”); Etudes physiologigues sur les caracteres graphiques des battements du coeur et des mouvements respiratoires, 1865, (“Kalp Atışlarının ve Solunum Hareketlerinin Grafik Özellikleri Üstüne Fizyolojik İncelemeler”); Du mouvement dans les fonctionsde la vie, 1868, (“Yaşam Fonksiyonlarındaki Hareket Üstüne”); La machine ani-male, locomotion terrestre et aerienne, 1873, (“Hayvan Denilen Makinenin Karadaki ve Havadaki Hareketi”); La methode graphique dans les sciences experimentales, 1878, (“Deneysel Bilimlerde Grafik Yöntem”); Physiologie du mouvement: le vol des oiseaux, 1890, (“Hareket Fizyolojisi: Kuşların Uçuşu”); Le mouvement, 1894, (“Hareket”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi