Etienne de la Boetie kimdir? Hayatı ve eserleri
Etienne de la Boetie kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1530-1563) Fransız düşünür. Tüm insanların özgür ve eşit doğduğunu savunmuştur. Sarlat’ta doğdu, Bordeaux Bölgesi’nde Germignan’da öldü. Yaşamı konusunda yeterli bilgi yoktur. Tanınması Montaigne aracılığıyla olmuştur. 18 yaşında iken yazdığı bir kitabı beğenen Montaigne onu felsefe dünyasına tanıttı. Ünlü düşünürün verdiği bilgiye göre, Latince ve Fransızca şiirler de yazmıştır.
Boetie’nin önemi, Fransa’daki haksızlık ve baskı döneminde halkın nasıl köleleştirildiğini konu edinmesinden kaynaklanır. Machiavelli’nin tek kişinin diktatörlüğünü savunan “Prens”ine karşı Boetie, baskıya dayanan, bütün yetkiyi tek kişinin eline bırakan bir yönetim biçiminin toplumsal olamayacağı görüşünü savundu.
Ona göre, tüm insanlar doğuştan özgür ve eşittirler. Bu tanrısal hakkı hiç kimse kendi denetimi altına alamaz. İnsanın doğuştan gelen özgür yapısını yönetim ve düzmece dinci eğitim bozmuştur. İnsanların köle durumuna getirilmesi konusunu derinlemesine inceleyen Boetie, bunun insanların kendi haklarını ve güçlerini bilmemelerinden ileri geldiğini savundu. Bu yeterince aydınlanamamış kişiler yalnız yöneticinin ya da yönetici topluluğun isteklerini yerine getirmeyi düşünürler. Özgür olmavanların kötülüğü anlama olanağı da yoktur.
Daha o dönemde, cumhuriyet ilkeleri olan özgürlük, kardeşlik ve eşitliği savunan Boetie, toplumun amacının bu ilkeleri yaşama uygulamak olduğunu belirtti. Diktatörlüğün insan ruhu ve doğasını alçalttığını öne sürerek, bu durumdan kurtulmak için edilgin direniş yolunu gösterdi. Politik kölelik insanların isteğine bağlıdır, eğer onlar diktatörden desteklerini çekerlerse bu yönetim devrilecektir. Özgür olmanın yolu kişilerin baskı yönetimi altında çalıştırılmaya karşı direnmelerinden geçer.
Boetie’nin yapıtlarını Montaigne ve Lamennais bastırmıştır.
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 18. cilt, Anadolu yayıncılık, 1984