Ernst Haeckel Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HAECKEL, Ernst (1834-1919)

Alman zooloji bilgini. Darwin’in evrim kuramının yayılmasında büyük etkinliği olmuş, “biyogenetik yasasam ortaya atmıştır.

Ernst Heinrich Philipp August Haeckel 16 Şubat 1834’te Prusya’nın başkenti Potsdam’da (bugün DAC’de) doğdu, 9 Ağustos 1919’da Jena’da öldü. Çocukluk yıllarından beri düşlediği botanik öğrenimi için Jena Üniversitesi’ne girmeyi tasarlarken, ailesinin isteği üzerine 1852’de tıp öğrenimine başladı. Berlin, Würzburg ve Viyana üniversitelerinde Albert von Kölliker, Rudolf Virchow, Johannes Müller gibi değerli öğretmenlerin denetiminde sürdürdüğü öğrenimini, 1857’de Berlin Üniversitesi’nde tıp doktorasıyla tamamladı.O yıllarda,özellikle Müller ile birlikte Kuzey Denizi kıyılarında yaptıkları bir araştırma gezisinden sonra ilgisi giderek zoolojiye yönelmiş, doktora tezinin konusunu da zoolojiden seçmişti: Über die Gewebe des Flusskrebses (“Tatlısu Yengeçlerinin Dokuları Üstüne”). Hekimliği meslek olarak benimsemeyi hiç düşünmediğinden, ailesinin istediği tıp diplomasını alır almaz, Akdeniz’de bir araştırma gezisine çıkarak, İtalya’da, özellikle Messina Boğazı’nda birhücreli hayvanların ışınlılar takımını inceledi. Gezi notlarım derleyerek, 1862’de Die Radiolarien (“Işınlılar”) adıyla yayımlayacağı monografide, ışınlıların 144 yeni türünü tanımlayacaktı. Bu geziden 1860’ta dönen ve ertesi yıl, karşılaştırmalı anatominin ünlü adlarından Kari Gegenbaur’un (1826-1903) önerisiyle Jena Üniversitesi’nde öğretim görevlisi olarak Gegenbaur’un derslerinden bir bölümünü üstlenen Haeckel, bir yıl sonra aynı üniversitede yardımcı zooloji profesörlüğüne getirildi. 1865’te, kendisi için kurulan zooloji kürsüsünün profesörlüğünü ve Zooloji Enstitüsü’nün yöneticiliğini üstlenerek, her iki görevi 1909’da emekli oluncaya değin sürdürdü. Gerek Almanya’da, gerek yabancı ülkelerde pek çok bilimsel kuruluşun üyeliğine seçilen Haeckel, yapıtları, dersleri ve halka açık konferanslarıyla çağının en etkili zooloji bilginlerinden ve Almanya’nın en ünlü evrimcilerinden biridir.

Gençliğinde ünlü botanik bilgini Schleiden’in yapıtlarını, Darwin ve Humboldt gibi doğabilimcile-rin gezi notlarını okuyarak bu bilime ilgi duyan Haeckel’in gelecekteki çalışmalarını yönlendirenler özellikle Müller ve Darwin olmuştur. Aldığı tıp eğitiminin veWürzburg’ta öğrencisi olduğu Kölliker’ in etkisiyle önceleri karşılaştırmalı anatomiye eğilen Haeckel, 1855’ten sonra, Berlin Üniversitesi’ndeki öğrenimi sırasında Müller’in yönlendirmesiyle deniz zoolojisine ağırlık vermeye başlamıştı. Ancak, 1859’da Darwin’in On the Origin of Species (Türlerin Kökeni, 1970) adlı yapıtını okuması yaşamında gerçek bir dönüm noktası oldu ve o tarihten sonra Danvincilik’in Almanya’da ilk, dünyada da en ileri temsilcilerinden ve en ateşli savunucularından biri olarak tanındı. İlk kez doktora tezinde sözünü ettiği, 1866’da yayımlanan ve yalnız kendisinin değil, zoolojinin de başyapıtlarından sayılan Generelle Morpholo-gie der Organismen (“Canlıların Genel Morfolojisi”) adlı yapıtında ayrıntılı biçimde ele aldığı evrim kuramı, Haeckel eliyle biyolojinin sınırlarını ve Dar-win’in görüşlerini aşarak, ileride bir evren felsefesine dönüşecektir. Gençliğinde, sağlam dinsel inançları nedeniyle bir “Yaratıcı”nın varlığından kuşkuya düşmeyen Haeckel, evrim kuramından yola çıkıp bilimsel bulgularını zaman zaman kuramsal spekülasyonlarla yoğurarak sonunda, tüm organik ve inorganik maddelerin aynı tözden oluştuğunu, maddeyle ruhun birliğini kabul eden doğabilimci bir Tekçilik (Monizm) kuramı ile tüm varlıkların yaratılmamış ve yok olmayacak (önsüz-sonsuz) atomların hareketinden doğduğunu öne süren Maddeci Evrenbilim’e ulaştı.