Ephraim Avigdor Speiser Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

SPEISER, Ephraim Avigdor (1902-1965)

İspanyol asıllı ABD’li arkeolog ve dilbilimci. Mezopotamya’da yaptığı kazılar ve Eski Yakındoğu dilleri ko nusundaki çalışmalarıyla tanınmıştır.

24 Ocak 1902’de İspanya’nın Galicia bölgesinde,Skalat’da doğdu, 15 Haziran 1965’te Philadelphia’da öldü. Yükseköğrenimini Avusturya’da 1918’de tamamladıktan sora ABD’ye giderek 1923’te Pennsylvania Üniversitesi’nde lisansüstü öğrenimini 1924’te Philadelphia’da Dropsie College’da İbrani Büyük edebiyatı dalında doktorasını tamamladı. 1924-1926 ölçekli arasında Pennsylvania Üniversitesi’nde araştırmacı tasanml olarak çalıştı ve 1926’da ABD uyruğuna geçti. Aynı yıl kazandığı bir bursla Mezopotamya’daki ilk alan araştırmalarına başladı. 1926-1928 arasında Bağdat’ daki Amerikan Doğu Araştırmaları Okulu’nda görev yaptı. Aynı dönemde Kalkolitik Çağ Geç Halaf kültürünün en önemli yerleşmelerinden Tepe Gavra’ yı saptayarak burada ilk kazıları gerçekleştirdi. Kudüs İbrani Üniversitesi’nde konuk öğretim üyesi olarak ders verdi. ABD’ye döndükten sonra Pennsylvania Kent Üniversitesi’nin Doğu Bilimleri Bölümü’nde 1928’de tasanml doçent, 1931’de de profesör oldu.

Speiser, Irak’ta Kerkük yakınlarındaki Nuzi kazılarında bulunan ve yaklaşık İÖ 1300’lere tarihle-nen çivi yazılı tabletler üstünde yaptığı araştırmalarla Hurriler adı verilen bir halkın varlığını saptamıştır. Hurriler tarafından Akad dili ile yazılmış bu tabletlere dayanarak onların başkenti olduğunu sandığı Musul yakınlarındaki Teli Billa’da 1930’da kazılara başlamışsa da bir sonuç alamamıştır.

Musul yakınlarındaki Tepe Gavra’da 1926’dan 1938’e değin aralıklarla sürdürdüğü kazılarda ise IO 5000-4500’lere tarihlenen Halaf kültürüne ait önemli veriler ele geçirmiştir. Speiser’in çivi yazılı tabletlerin okunmasında ve özellikle Sami dilleri ve edebiyatı konusunda önemli katkıları olmuştur.

• YAPITLAR (başlıca): Excavations at Tepe Gawra I, 1935, (“Tepe Gawra Kazıları”); The U.S. and t he Near East, 1947, (“ABD ve Yakındoğu”); Akkadian Myths and Epics, 1950, (“Akad Mitleri ve Destanları”); Genesis> 1964, (“Yaratılış”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi