Enrico Berlinguer kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Enrico Berlinguer kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1922) İtalyan siyaset adamı. “Avrupa Komünizminin savunucularındandır. 25 Mayıs 1922’de Sassari’dc doğdu. 1937’den sonra anti-faşist gruplarla ilişki içine giren Berlinguer, 1943’te İtalyan Komünist Partisi’ne (İKP) kaydoldu.Partinin Sassari Şubesi Gençlik Örgütü’nün sekreter­liğini yaptı. Ocak 1944’ie Sassari’de başlayan anti-faşist halk ayaklanmasına katıldığı gerekçesiyle bir süre tutuklandı. 1944 yılı sonunda Uluslararası Ko­münist Gençlik Teşkilatı üyesi, 1949-1956 arasında Komünist Gençlik Federasyonu Genel Sekreteri ol­du; 1950-1953 arasında Dünya Gençlik Federasyonu’nda görev aldı. 1945’te İKP merkez komitesi üyeliğine seçildi. 19 Mayıs 1968’deki parlamento seçimlerinde Roma’dan milletvekili seçildi. İtalyan Komünist Partisi’nin 1969’da Roma’da yapılan XII. Kongresi’nde parti genel sekreter yardımcılığına, 1972’de Milano’da yapılan XIII. Kongresi’nde ise genel sekreterliğe getiril­di. Bu tarihten beri genel sekreterlik görevini sürdür­mekte olan Berlinguer, aynı zamanda Avrupa Parla­mentosu üyesidir.

Berlinguer “Avrupa Komünizmi” adıyla bilinen siyasal akımın temsilcilerindendir. İtalyan Komünist Partisi 1970’lerin başlarından başlayarak Fransız Ko­münist Partisi ve İspanyol Komünist Partisi ile birlikte proletarya diktatörlüğü kavramını reddede­rek, Batı tipi çoğulcu bir siyasal yapı içinde parlamen­ter yoldan sosyalizme geçiş görüşünü savunmaktadır. İtalyan Komünist Partisi’nin “Avrupa Komünizmi” içindeki dikkat çekici özelliği, öteki siyasi partilerle ittifak sorununu “tarihsel uzlaşma” biçiminde ortaya koyarak geliştirmesi ve İtalya’nın siyasal yaşamı içinde gerçekleştirmeye çalışmasıdır.

Berlinguer, “tarihsel uzlaşma” kavramını ilk kez 1973’te partinin yayın organı Rinascita’da (“Yeniden Doğuş”) çıkan bir makalesinde kullanmış ve önerdiği yeni stratejinin Togliatti ve Gramsci’nin görüşlerinin bir uzantısı olduğunu ileri sürmüştür. “Tarihsel uzlaşma”, 1976 genel seçimlerinden sonra İKP’nin Hıristiyan Demokratlar’a koalisyon hükümeti kur­mayı teklif etmesiyle güncellik kazanmış, ancak gerek parti içindeki görüş ayrılıkları, gerekse Hıristiyan Demokratiar’ın uzlaşmaya yanaşmaması sonucu ger­çekleşmemiştir.

Berlinguer sosyalizme geçişin birden fazla yolu bulunduğunu savunmaktadır. Ona göre İKP’nin izle­diği yol Rusya’da Ekim Devrimi’nin temsil ettiği ya da öteki sosyalist ülkelerin izlediği yol değildir. “Avrupa Komünizmi” ise evrensel olarak geçerli çözümler önerme iddiasını taşımamaktadır. Berlinguer’e göre, İtalya’daki demokratik parlamenter yapı, İtalyan halkının ve işçi sınıfının mücadelesi sonucun­da elde edilmiştir. Bu miras korunmalı ve geliştirilme­lidir. Sosyalizme geçiş, demokratik yapı aracılığı ile ve çok partili sistem içinde gerçekleşecektir. Öte yandan, sosyalist toplumda da toplumsal örgütlenmelerin, sendikaların özgürlüğü güvence altına alınmalıdır. Sosyalizme geçiş, ekonominin demokratik bir biçim­de planlanmasını gerektirir. Sosyalizmin amaçlarının gerçekleştirilmesi için, üretim araçlarının tümü üze­rindeki mülkiyetin devletin eline geçmesi gerekmez. Özel sektör ve kamu sektörü demokratik bir plan çerçevesinde bir arada varolabilir. Böyle bir planın oluşabilmesi ise demokratik bir siyasal iktidarı ön­görür.

Sosyalizme geçişin ilerici güçler arasında bir ittifakı gerektirdiğini ileri süren Berlinguer’e göre, İtalya’daki partiler sınıf çıkarlarının dolaysız bir yansımasını temsil etmemektedir. Bu bağlamda, Sos­yalist Parti’nin yanı sıra işçi sınıfı oylarının büyük ölçüde toplandığı Hıristiyan Demokrat Parti ile de ittifak yapılmalıdır. Dinsel özgürlükten yana olan İtalyan komünistlerinin Katolik güçlerle ilişkiye gir­mesi sol hareket açısından yararlıdır; çünkü bu, Hıristiyan Demokrat Parti içindeki ilerici unsurlarla yakınlaşma yolunu da açacaktır. Sol partiler iç ve dış çelişkileri zıtlaştıran bir strateji izlememelidir, çünkü Yunanistan ve Şili örneklerinde görüldüğü gibi, sosyal ve siyasal çatışmalardaki kutuplaşma otoriter rejimle­re zemin hazırlamaktadır.

Berlinguer’e göre, insanlığın varlığını sürdürebil­mesi ve ilerlemesi için, barış içinde bir arada yaşama ve farklı siyasal sistemlere sahip ülkeler arasında işbirliği gereklidir. Uluslararası yumuşama, ülkeler arasındaki çatışmaların görüşmeler yoluyla çözümlenmesi, silah­sızlanma ve veni bir uluslararası ekonomik düzen bu sürecin vazgeçilmez öğeleridir. Berlinguer, dış politi­ka konusunda, SSCB’nin 1968 Çekoslovakya, 1979 Afganistan ve 1980 Polonya olaylarında izlediği çizgiyi eleştirmiştir. İtalya’nın NATO üyeliğini onay­layan Berlinguer, Avrupa’ya ilişkin olarak, demok­ratik, ilerici ve barışçı bir Avrupa Topluluğu’nun sosyalizme geçiş sürecinde yararlı olacağına inanmak­tadır. İtalyan Komünist Partisi’nin AET (Avrupa Ekonomik Topluluğu) ve Avrupa Parlamentosu gibi kuruluşlara katılarak, bunların demokratik bir biçim­de gelişmesine katkıda bulunmasını savunmaktadır.

Austerıta, Occasıone Per Trasformare I’Italia, 1977, (“istikrar, İtalya’yı Dönüştürmek için Bir Fırsat”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 16. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983