Tarihi Şahsiyetler

Enes Bin Züneym Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi -Sahabi-

Enes b. Ebî Ünâs b. Züneym el-Kinânî (ö. 60/680 [?]) Şair sahâbî.

Dîlî nisbesiyle de anılır. Babası Ebû Ünâs ile kardeşi Esîd ve amcası Sâriye b. Züneym de şair sahâbîlerden idiler. Birçok putperest şair gibi Hz. Peygamber’İ hicveden Enes bir gün bu şiirlerden birini okurken Huzâa kabilesinden müslüman bir genç Resûl-i Ekrem’e haka­ret edilmesine dayanamayarak şairin başını yardı. Bu olay üzerine Kinâne ve Huzâa kabileleri arasında kavga çıktı. Ki­nâne oğullarının dostu olan Mekkeli müş­rikler Hudeybiye Antlaşması’na rağmen Huzâa kabilesine baskın yaptılar. Huzâa kabilesinin ileri gelenlerinden Amr b. Sa­lim kırk kişilik bir heyetle Medine’ye git­ti. Mekkeli müşriklerin yaptığı haksızlığı okuduğu uzun bir recezle Hz. Peygam­ber’e haber verdi ve Enes b. Züneym’in Resûlullah’ı hicveden şiirlerinden söz et­ti. Resül-i Ekrem de Enes’in görüldüğü yerde öldürülmesini emretti ve Hudey­biye Antlaşması’nı bozan Kureyşliler’e karşı Mekke fethiyle sonuçlanacak olan savaşın hazırlıklarına başladı.

Enes Mekke fethi sırasında müslüman olmakla beraber hayatından endişe edi­yordu. Yine o sıralarda müslüman olan yaşlı sahâbî Nevfel b. Muâviye ed-Dîlî’-nin aracılığıyla Hz. Peygamber’in huzu­runa çıktı ve İslâmiyet’i kabul etmeden Önce pek çok kişinin Resûlullah’ı incitti­ğini, kendisinin de onlar gibi affa nail olmasını niyaz ettiğini söyledi. Bunun üzerine Resûl-i Ekrem Enes’i bağışladı, Enes de Hz. Peygamber’den özür dile­yen ve onu metheden bir şiirini okudu. Bazı rivayetlerde, hicviyeleri sebebiyle Amr b. Salim tarafından Resûlullah’a şi­kâyet edilen şairin Enes’in kardeşi Esîd b. Ebû Ünâs olduğu, ancak Mekke’nin fethi sırasında müslüman olup Hz. Peygamber’in huzurunda onu metheden şi­irler söylediği nakledilmektedir. İbn Ha-cer’in de kaydettiği gibi aynı olayın her iki kardeşin başından geçmiş olması da mümkündür.

Daha sonraki yıllarda Enes’in Hora­san’da bulunduğu görülmektedir. Taberînin belirttiğine göre Horasan Valisi Hakem b. Amr el-Gıfâri 45 (665) yılında Tohâristan üzerine sefere çıkmadan ön­ce, bir başka rivayete göre ise 50 (670) veya 51 (671) yılında Merv’de vefat et­meden önce yerine Enes b. Züneym’i ve­kil bırakmış, fakat Irak genel valisi Zi-yâd b. Ebîh bunu kabul etmemiştir.

Kaynakların belirttiğine göre şairleri birbirine düşürmekten zevk alan Irak Valisi Ubeydullah b. Ziyâd, şair tabiî Ha­rise b. Bedr ile Enes b. Züneym’i karşı­lıklı hicviyeler söylemeye mecbur bırak­mıştır. Bu şiirlerden bazı bölümler Ebü’l-Ferec el-İsfahânî’nin ei-Eganf sinde bu­lunmaktadır (VIII, 388-392).

TDV İslam Ansiklopedisi