Emir Sinaneddin Medresesi -Korkuteli- Tarihçesi, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Emir Sinâneddin Medresesi. Korkuteli’de XIV. yüzyılın başlarına ait Beylikler devri medresesi.

İlçe merkezinin 4 km. batısındaki Alâ-eddin mahallesinde bulunan ve bakım­sızlıktan her geçen gün biraz daha ha­rabeye dönen medrese, Hamîdoğulları-nın Antalya koluna bağlı olarak İstanoz’-da (Korkuteli) müstakil olarak hüküm sü­ren Sinâneddin Hızır Bey tarafından 719 (1319) yılında yaptırılmıştır. İçten içe 18,35 x 16,25 m. boyutlarında olan yapı iki katlı ve eyvanlı açık medreseler gru­buna dahildir ve Selçuklu geleneğini sür­düren en güzel örneklerden birini teşkil eder. İnşasında bol devşirme malzeme kullanılan binanın dış cepheleriyle iç cep­helerinin ikinci kat hizasına kadar olan kısımları kesme taş kaplamadır, ön cep­heden dışarıya taşkın yapılan taçkapı-nın köşeleri sonuna kadar yükselen ka­val silmelerle yuvarlatılmış, hemen ya­nından geçen ve bugün detayı pek belli olmayan geometrik motifli bir süsleme kuşağı ile çevrelenmiştir. Bu süsleme kuşağının kapının cephesindeki son taş sırasını teşkil etmesi ve duvarların üs­tü ile aynı hizada olması, taçkapının as­lında Selçuklu örneklerindeki gibi bina­dan yukarı doğru taşkın yapıldığını ve kaval silmenin bu kesimde de bulunma­sı ve muhtemelen onun üstünde de bir saçak sisteminin yer alması gerektiğini düşündürmektedir. Sivri kemerli olan taçkapı nişi mukamaslarla zenginleşti-rilmeyerek sade bırakılmıştır. Kemerin hemen altına, yine sivri kemerli bir çer­çeveye alınmış olan beş satirli Arapça İn­şa kitabesi, üstüne ise nişi kuşatan ya­rım kaval kesitli dörtköşe çerçevenin kö­şe boşluklarına gelecek şekilde iki uzun dikdörtgen dinî ibare kitabesi yerleşti­rilmiştir. Kitabeler çok tahribat görmüş olup üzerlerine yakın dönemlerde sü­rüldüğü anlaşılan siyah boyanın yardı­mıyla kısmen okunabilmektedir. Nişin köşelerine sütunçeler, yanlarına da kü­çük kapı nişleri oyulmuş, üstlerine ise antik yapılardan devşirilen silmeler ko­nulmuştur.

Basık kemerli ve genişliği 1,80 m., yük­sekliği 2,20 m. olan, ancak zemini top­rakla dolduğu için eskiden yüksekliğinin daha fazla olduğu anlaşılan kapıdan be­şik tonozlu giriş eyvanına, buradan da yanlarındaki uzun dikdörtgen odalara girilmektedir. Dış cepheye birer pence­re ile açıldığı görülen odaların üstünde aynı planda birer oda bulunmakta ve ha­tıl yerlerinden bu odaların ahşap döşe­meli olduğu anlaşılmaktadır. Aşağıdaki odalardan birer merdivenle ikinci kata çıkılmaktadır. 10,45 X 10,60 m. boyut­larındaki dikdörtgen avlunun iki yanla­rında, zemin döküntü toprakla yüksel­diği için olduğundan da kısa görünen üçer sütunlu ve dörder sivri kemerli ba­sık revaklar yer almaktadır. Sütunlar gi­bi çeşitli bitkisel motiflerle bezeli sütun başlıkları da Bizans harabelerinden dev-şirilmiştir. Revaklann üstü, duvarla olan açıklığın azlığından dolayı yalnız düz iri blok taşlarla kapatılmış, tonoz veya kub­beye gerek duyulmamıştır. Üçü sağda, üçü solda bulunan beşik tonozlarla örtülü molla odaları dışarıya ufak mazgal­larla açılmakta, yalnız sol taraftaki orta odada bir pencere görülmektedir. Bo­yutları aşağı yukarı birbirine eşit olan düzgün görünüşlü odaların hepsinin gi­riş kapılarındaki basık kemerler blok tek taştan oyulmuş, üstlerine de muntazam taş söveli daha küçük birer sivri kemer­li pencere oturtulmuştur. Medresenin iki kat boyunca yükselen ana eyvanı, dar olan giriş eyvanından görünüş itibariyle hemen ayrılmakta ve azametiyle dikkat çekmektedir. Ana eyvanın cephesi giriş eyvanında da olduğu gibi tamamen, içi ise İkinci kat seviyesine yerleştirilen ve taçkapıdakiler gibi antik yapılardan dev-şirilmiş olan bir silmeye kadar kesme taş kaplamadır. Eyvanın güney duvarın­da bir mihrap, onun karşısında bir niş ve orta eksen üzerinde de dışarıya ba­kan bir pencere vardır. Medresenin yaz­lık dershane ve mescidi durumundaki bu mekânın sağ ve solunda revaklardan girilen kareye yakın iki oda yer almak­ta, ahşap hatıl yerlerinden bunların da üstünde girişin sağ ve solunda olduğu gibi aynı planda birer oda bulunduğu anlaşılmaktadır. Boyutları diğerlerinden daha büyük olan ve doğu cephesinden birer pencere İle dışarıya açılan bu oda­lar medresenin kışlık dershaneleridir.

Girişin sağ ve solundaki odaların için­den merdivenle çıkılan ikinci katın du­varları moloz taşlardan yapılmış ve ha­len dökük olan sıvayla kaplanmıştır. Bir­biriyle bağlantsı bulunmayan her İki ka­natta da odaların açıldığı koridorun nasıl bir örtü sistemine sahip olduğu belli de­ğildir; ancak bunun ahşap direklere otu­ran meyilli çat olması muhtemel görün­mektedir. Alt kattakilerin tam üstüne rastlayan ikinci kattaki odaların kapıları düz ahşap hatıllıdır ve üst kısımlarında da birer küçük dikdörtgen pencere bu­lunmaktadır. Yanlardaki üçer oda aşağı­dakiler gibi beşik tonoz örtülüdür: ana eyvanın sağında ve solunda yer alan büyük odaların ise döşemeleri gibi örtüle­ri de yıkılmış vaziyettedir. Üst kattaki odaların dış cephelerine pencere açıl­mamış, küçük mazgal aralıklarıyla yetinilmiştir. Alt kata göre daha sade oldu­ğu göze çarpan ikinci katın tek süslü ye­ri, merdivenlerden çıkınca revaklara açı­lan girişlerle köşelerdeki büyük odala­rın kapılarının üstüne konulan devşir­me taş hatıllardır.

TDV İslâm Ansiklopedisi