Emil Artin Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ARTIN, Emil (1898-1962)

Avusturyalı matematikçi. Sayılar kuramına ve modern cebire önemli katkılarda bulunmuştur.

3 Mart 1898’de Viyana’da doğdu. Babası resim tüccarı, annesi opera şarkıcısıydı. Viyana Üniversite-si’nde bir dönem okuduktan sonra askere çağrıldı. Dönüşünde Leipzig Üniversitesi’nde öğrenimini sürdürdü. Burada Gustav Herglotz ile çalışarak 1921’de doktorasını tamamladı. 1923’ten sonra Hamburg Üniversitesi’nde matematik, olasılık kuramı ve mekanik dersleri verdi. 1937’de ABD’ye göç etti. Bir yıl Nötre Dame Üniversitesi’nde ders verdikten sonra, 1938-1946 arasında Bloomington, 1946-1958 arasında da Princeton üniversitelerinde çalıştı. 1958’de Hamburg Üniversitesi’ne döndü ve ölünceye değin burada profesör olarak kaldı.

Artin’in ilk çalışmaları kuadratik sayıların analitik ve aritmetik kuramıyla ilgiliydi. 1920’lerde soyut cebire önemli katkılarda bulundu. Ertesi yıl hiper-karmaşık sayılar kuramını geliştirdi. 1944’te, sağ özlekler (idealler) için minimum koşulları sağlayan ve bugün “Artin halkaları” diye bilinen halkaları tanımladı. Ayrıca rasyonel sayıların yarı basit cebirlerinin kuramını yeni temellere oturtarak geliştirdi. 1925’te ortaya koyduğu örgü teorisi, üç boyutlu uzaydaki boğum noktalarının incelenmesine önemli bir katkıdır.

•    YAPITLAR (başlıca): Geometric Algebra, 1957, (“Geometrik Cebir”); Class Field Theory, 1961, (“Bölük Alan Kuramı”); The Collected Papers of Emil Artin, (ö.s) 1965, (“Emil Artin’in Bütün Yazıları”).

•    BAKINIZ: ARF, HILBERT.