Elie Cartan Kimdir, Hayatı, Buluşları, Eserleri, Hakkında Bilgi

CARTAN, Elie (1869-1951)

Fransız matematikçi. Lie grupları, diferansiyel denklemler sistemleri ve diferansiyel geometri konularındaki çalışmalarıyla, 20. yy matematiğinin gelişiminde belirleyici bir etkisi olmuştur.

9 Nisan 1869’da Fransız Alpleri’ndeki küçük Dolomieu (Isere) köyünde doğdu. 6 Mayıs 1951’de Paris’te öldü. Babası demirci ustasıydı. Yoksul bir çocukluk geçirdi. Lyon’da tamamladığı lise öğreniminden sonra 1888’de Paris’teki Ecole Normale Superieure’e girdi. Burada Tannery, Picard, Darboux ve Hermite gibi matematikçilerden dersler aldı. Mezuniyet sonrasında, sırayla Montpellier, Lyon, Nancy ve Paris’te öğretim görevlisi olarak bulundu. 1912’de Sorbonne’da profesör oldu. 1940’taki emekliliğine değin burada kaldı. 1931 de Fransız Bilim .Akademisi’ ne seçildi. Amerikan Ulusal Bilimler Akademisi ve Londra’da Royal Society yabancı üyeliklerine ve Harvard Universitesi’nden onur doktorasına layık görüldü.

Cartan’m üzerinde çalıştığı ilk konu Lie grupları oldu. Bu gruplar ilk kez Sophus Lie tarafından, bir analitik katmanlı uzayın, sonlu sayıda parametreye bağlı bir analitik dönüşümler sistemi olarak düşünülmüştü. 1888’de W. Killing bu grupları başka katmanlı uzaylardan bağımsız olarak incelemeye başlamış ve “yerel” bir kuramın temellerini atmıştı. Killing tüm basit karmaşık Lie cebirlerini belirleyebilmişti, ancak kanıtları eksik ve yanlışlar taşıyordu. Cartan bu eksik ve yanlışları giderirken basit gerçek Lie cebirlerini sınıflandırmayı ve bunlara ilişkin doğrusal göterimle-rin tümünü bulmayı başararak “yerel” kuramı sağlam temellere oturttu.