Ekmekçizade Ahmet Paşa Köprüsü Tarihçesi, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi
Ekmekçizâde Ahmed Paşa Köprüsü. Edirne’de Tunca üzerinde XVII. yüzyıl başlarında yapılan köprü.
Evvelce yerinde ahşap bir köprü bulunduğu söylenen bu taş köprü, başdefterdarlık görevinde bulunan Ekmekçizâde Ahmed Paşa (ö. 1027/1618) tarafından 1016 (1607-1608) yılında yaptırılmıştır. Edirneli şair Kâmı tarafından yazılan ve kitabe köşkünde yer alan beş beyittik tarih manzumesi şöyledir: “Ekmekçizâde Ahmed Pâşâ-yı kâmkân / Hayratını görenler etmez mi hayr ile yâd // Bu devlet içre defterdar oldu on sekiz yıl / Bâ-haşmet-i vezâret bâ-devlet-i Hudâ-dâd // Doldurdu Tunca nehrin bî-şübhe sîm ü zerle / Bu cisr-i bî-adîli li’llâh etti bünyâd // Maksûdu bir duadır ancak gelip geçenden / Lâyık budur ki sen de ruhunu edesin şâd // Kâmı dedi esâs-ı müstahkemine tanrı / Zîbende râh-ı gülsen bu cisr-i Ahmed-âbâd; kad büniye fî sene 1016, rüsime fî sene 1116(1704)”.
Abdurrahman Hibri Efendi’nin eserinden naklen Rifat Osman Bey ve onu takip eden yazarlar (Peremeci, Aslanapa, Çulpan) köprünün yapımının 1024’te (1615) tamamlandığını bildirirler. Oral Onur ise kaynak göstermeksizin, Kadı Mehmed Şerif tarafından köprünün tamamlanmasıyla ilgili şu tarihin yazıldığını söyler: “Kad benâ Ahmedü ikdü’l-vüzerâ / Fevka nehrin ma’beren mu’teberâ // Rend-i târîh eylemiş kalemi / Ma’ber-i mu’teberun minh haberi, 1024 (1615)” {bu tarihin aslı görülmediğinden Oral Onur’un kitabındaki yazılış imkân ölçüsünde düzeltilerek verilmiştir) Önceleri Edirne köprülerinin sonuncusu olduğundan Yeni Köprü olarak adlandırılırken daha sonra Eski Köprü denilmiştir. Köprünün I. Dünya Savaşı’ndan az önce tahliyesinin genişletilmesinin tasarlandığını ve bunun Mimar Kemâleddin Bey’in şiddetli tepkisiyle karşılandığını Rifat Osman Bey bildirir. Ekmekçizâde Ahmed Paşa Köprüsü’nün, Hassa Başmimarı Sedefkâr Mehmed Ağa’nın eseri olduğu yolundaki iddia da sadece tahminden ibarettir. Köprü taşkınlar yüzünden yer yer harap olmuş, hatta kitabe köşkü de zarar görmüştür. 196O’lı yıllarda tamir edilerek yıkılan kısımlar kemersiz düz bir beton tabiiye ile tamamlanmış, köşk de yeniden yapılmıştır.
Ekmekçizâde Köprüsü 136,30 m. uzunluğunda ve 6,90 m. genişliğinde olup en büyük kemeri 15 m. açıklığında yarım yuvarlak on gözden oluşmuştur. Eser çok muntazam işlenmiş kesme taşlardan yapılmıştır. Mahmuzlar menba tarafında çokgen, mansab tarafında sivridir. Bunların üstlerinde veya yanlarında yalnız orta gözler yanında olmak üzere sivri kemerli taşma gözleri de vardır.
Köprünün ortasında bir çıkıntı üzerinde gösterişli bir kitabe köşkü bulunur. Tabliyeye sivri yüksek kemerli bir eyvan halinde açılan köşkün iki yanında daha alçak birer sivri kemerli açıklık yer alır. Mansab tarafındaki duvarı ise taştan payelerle ayrılmış mazgallar halindedir. Mermere işlenmiş olan kitabe de burada bu mazgal biçimindeki açıklıkların üstündedir.