Edward Jenner Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Zaman zaman büyük salgınlara dönüşen ve çoğu kez ölümle sonuçlanan çiçek hastalığı, yüzyıllar boyunca büyük bir tehlike olarak insan yaşamını tehdit etmişti. Ancak, hastalığı hafif atlatan kişilerin ikinci bir kez aynı hastalığa yakalanmadığını farkeden Türkler ve bazı doğu halkları, geliştirdikleri aşı yöntemiyle çiçek hastalığına karşı bağışıklık sağlayabiliyorlardı. Hastalığı hafif geçirenlerin derilerindeki yaralardan alınan salgılar kullanılarak Türkler’in uyguladığı bu aşı yöntemini Türkiye’deki İngiliz büyükelçisinin eşi Lady Mary Wortley Montagu 1720’lerin başlarında mektuplarıyla İngiltere’ye tanıtmıştı. Ancak, aşı uygulanan kişide ortaya çıkabilecek tepki kimi zaman denetlenemediğinden bu yöntem sakıncalı görünüyordu.

Doğduğu bölgenin, ineklerden insana bulaşan çiçek hastalığının hem hafif seyrettiği, hem de insanda çiçek hastalığına karşı yaşam boyu bağışıklık yarattığı yolundaki geleneksel inanışını sınamak isteyen Jenner, oldukça tehlikeli bir denemeye girişti. 1796’da, inekten bulaşmış çiçek hastalığı geçirmekte olan bir hastanın yarasından hazırladığı aşıyı 8 yaşında bir çocuğa uyguladı. 2 ay sonra aynı çocuğa çiçek aşıladığında hastalık belirtilerinin ortaya çıkmadığını gözlemleyen Jenner, bu yöntemle çiçek hastalığına karşı bağışıklık kazanılabileceğini kanıtlamıştı. Ancak geliştirdiği aşı yönteminin benimsenmesini geciktirecek birçok güçlükle karşılaştı. Önce aşıyı hazırlamak için, inekten bulaşmış çiçek hastalığı geçiren kişi ve aşıyı uygulayacağı gönüllü bulmakta güçlük çeken, Royal Rociety’den beklediği ilgiyi göremeyen Jenner, sonunda bazı meslektaşlarının da desteğiyle amacına ulaştı. Kısa sürede önce İngiltere’de, ardından tüm Avrupa’da benimsenerek uygulamasına geçilen bu aşılama yöntemi, çiçek hastalığında ölüm oranını büyük ölçüde azalttı.

• YAPITLAR (başlıca): An Inquiry into the Causes and Effects ofVariolae Vaccinae, 1798, (“Variola Vaccinae’nin Nedenleri ve Etkileri Üstüne Bir Araştırma”); On the Migration of Birds, 1823, (“Kuşların Göçü Üzerine”).

Türk Ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi