Edward Chase Tolman Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
TOLMAN, Edward Chase (1886-1959)
ABD’li psikolog. Davranışçı Psikoloji’nin temsilcilerindendir.
14 Nisan 1886’da Massachusetts Eyaleti’nde West Newton’da doğdu, 19 Kasım 1959’da California Eyaleti’nde Berkeley’de öldü. Ortaöğrenimini tamamladıktan sonra Massachusetts Institute of Technology’ye (MIT) girdi ve 1911’de kimya dalından mezun oldu. Harvard Üniversitesi’nde felsefe yaz kurslarına katılan Tolman, daha sonra psikolog olmaya karar vererek bu üniversitenin psikoloji bölümünde yüksek lisans öğrenimine başladı. 1915’te doktorasını aldı ve bu tarihten 1918’e değin Northwestern Üniversitesi’nde araştırma görevlisi olarak bulundu. 1918’de ders vermeye başladığı Berkeley’deki California Üniversitesi’ndeki çalışmalarını ölümüne değin sürdürdü. 1937’de Ulusal Bilimler Akademisi üyesi olan Tolman, aynı yıl Amerikan Psikoloji Birliği’nin başkanlığını yaptı. 1941-1947 arasında birliğin yönetim kurulunda bulundu ve genel psikoloji bölümünü yönetti.
Kendisini davranışçı olarak tanımlayan Tolman daha 1920’de yayımladığı A New Formula for Behaviorism (“Davranışçılık İçin Yeni Bir Formül”) başlıklı yazısında, psikolojinin öznel verilere dayanmayı sürdürerek bir bilim olamayacağını belirtti, “uyarım-tepki” formülünü temel alan davranışçılığın, zihnin bir yapı olarak anlaşılmasını güçleştirdiğini öne sürdü ve Watson’ın zihinsel olan her şeyi psikolojinin kapsamı dışına çıkarma çabasına karşı çıktı. Berkeley’de kurduğu laboratuvarda tavşanların bir labirent içinde öğrenmeleri konusunda araştırmalarına başlayan Tolman, bu çalışmalarıyla Berkeley Psikoloji Bölümü’ nün dünyada ün kazanmasına neden oldu. 1932’de Purposive Behavior in Animals and Men’i (“İnsan ve Hayvanlarda Amaçlı Davranış”) yayımladı. Bu yapı-tında öğrenmenin yalnızca koşullandırma ve benzeri evrensel süreçlere bağlı olmadığını savunarak dürtülerin, algıların ve amaçların nasıl önemli bir role sahip olduklarını laboratuvar araştırmalarının ışığında ortaya koydu. Öğrenme sürecinde ödüllendirmeye merkezi bir yer verenleri eleştirerek tavşanların labirenti ödül almaksızın öğrendiklerini, ödülün öğrenmeyi sağlayıcı değil kışkırtıcı, süreci hızlandırıcı bir rol oynadığını vurguladı.
Tolman öteki davranışçılardan farklı olarak, çevresel uyaran ve gözlemlenir davranış arasındaki sürece müdahale eden bir dizi değişken olduğunu savundu. Bunlardan biliş (cognition), beklenti (expectancy) ve amaçlara özel bir önem verdi. Ona göre davranış, amaca yönelmiş, çeşitli kas hareketlerinden oluşan ve bilişsel süreçlerce örgütlenen bir edimdir. Bu nedenle davranışı fizyolojik ya da mekanik bir etkinlik olarak değil, amaçlar açısından ele alan Tolman’ın psikolojisi, bazılarınca “amaçlılık psikolojisi” adıyla anılır.
Kendi döneminde yapıtlarına yeterli ilgiyi topla-yamayan Tolman’m düşüncesi 1960’larda yeniden önem kazanmış ve birçok deneysel psikolog çalışmalarında Tolman’ın kavramlarını kullanmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Purposive Behavior in Animals and Men, 1932, (“İnsanlar ve Hayvanlarda Amaçlı Davranış”); Drives Toward War, 1942, (“Savaş Dürtüleri”); A History of Psychology in Autobiography, 1952, (“Ozyaşamöyküsüyle Bir Psikoloji Tarihi”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi