Edward Bond Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
BOND, Edward (1934)
İngiliz oyun yazarı. Yeni kuşak İngiliz oyun yazarlarının önde gelenlerindendir.
Londra’da doğdu. Anne ve babası Londra’ya göçmüş tarım işçileriydi. 1940’ta Alman hava saldırıları başladığında Bond ile kızkardeşi kırsal bir bölge olan Cornwall’a gönderildiler. Bu olay onun üstünde büyük iz bıraktı. Nedenlerine bir türlü akıl erdiremediği bir savaşta hem kendinin, hem ailesinin ölebileceği düşüncesi, daha ilerdeki savaş karşıtı kişiliğinin temelini oluşturdu. Liseyi bitirdikten sonra çeşitli fabrikalarda işçi olarak çalıştı, 1953’te askere alınarak Avusturya’ya gönderildi. Bu dönemdeki yaşamı onun savaş karşıtı eğilimini daha da güçlendirdi.
Yirmi yaşından beri bir oyun yazarı olmaya karar vermişti, bu konuda kendini eğitmek için olağanüstü bir çaba harcadı. Londra’daki yenilikçi tiyatro gruplarının çalışmalarını izledi. En çok etkilendiği çalışmalar George Devine yönetimindeki Ro-yal Court Tiyatrosu’nun ve Joan Littlewood (1914) yönetimindeki Theatre Workshop topluluğunun oyunları oldu. 1958’de Royal Court Tiyatrosu’nun yazarlar grubuna katıldı, ilk oyunu olan Pope’s Wedding (“Papa’nm Düğünü”) 1962’de bu tiyatroda sahneye kondu.
Bunu izleyen üç oyunu, aynı zamanda Ingiliz sansürüne karşı yürütülen sürekli bir mücadeleyi de simgeler. 1965’te Saved (“Kurtulduk”) adlı oyunu sansürden iki sahnesi kesilmiş ve dili baştan aşağıya düzeltilmiş olarak döndü. Bu müdahaleyi kabul etmeyen Roval Court Tiyatrosu ve yönetmen Bili Gaskill, bir özel gösteri yaparak oyunu kesilmemiş haliyle sundular. 1968’de Bond’un üçüncü oyunu olan Early Morning (“Sabahın Körü”) sansür tarafından tümden yasaklandı. Bu iki olaya oyunlarındaki vahşet sahneleriyle açık saçık dili kabullenemeyen eleştirmenlerin yazıları da eklenince Bond’un Ingiltere ve Avrupa’daki ünü arttı. Ancak oyunlarındaki yüzeysel vahşet sahnelerinin ve kaba dilin ötesinde, onda Brecht’in tiyatro anlayışına ve üslubuna yaklaşan bir yan ve sanatsal değer bulan eleştirmenler de vardı.
Mayıs 1968’de Saved ve Early Morning oyunları ile George Devine Ödülü’nü kazandı. Özellikle ilk oyunlarındaki şiddet öğeleri ile izleyicide ani bir dehşet duygusu uyandırmak, böylece sahnede canlandırılan olaydan uzaklaşmasını ve eleştirel bir tavır almasını sağlamak ister. Bu tutumuyla ilk döneminde Artaud’nun Vahşet tiyatrosu anlayışına oldukça yakındır. Daha sonra, başlangıçta eleştirel bir tavır aldığı Brecht’e yaklaşır. Ama Brecht’in Epik tiyatro anlayışının bir yöntem ve teknikler bütünü olarak ortaya konmasına karşı çıkar. Çocukluğu müzikhollerde, oyuncu ile seyirci arasında dolaysız bir ilişkinin kurulduğu oyunları izleyerek geçtiği için, Brecht’in yabancılaştırma etmenine (Verfremdungseffekt) dayanan tiyatro anlayışını kabullenmesi güç olmamıştır. Ancak yabancılaştırma etmeniyle belirli bir sorunsala dışardan bakarak düşünmeye zorlanan seyirciye, aynı zamanda o sorunsalın tüm duygusal ağırlığının da aktarılması gerektiğine inanır. Kuramsal yazılarında bu yönteme aggro-effect adını verir. Tıpkı Brecht gibi, yazarlığından başka, oyunlarının sahnelenmesine de katkıda bulunan çok yönlü bir tiyatrocudur. Oyunların sahnelenişinde, oyunculuk dahil çeşitli görevler almış, 1978’de The kornan (“Kadın”) adlı oyununu kendi yönetmiştir. Bundan sonra kendi oyunlarının ilk sahnelenişinde yöneticilik yapmaya devam etmiştir.
• YAPITLAR: Oyun: The Pope’s Wedding, 1962, (“Papa’ nm Düğünü”); Saved, 1965, (“Kurtulduk”); Early Morning, 1968, (“Sabahın Körü”); Narrom Road to the Deep North, 1968, (“Taa Kuzeye Dar Bir Yol”); Black Mass, 1970, (“Kara Ayin”); Passion, 1971, (“Çile”); Lear, 1971; The Sea, 1973, (“Deniz”); Bingo, 1973, (“Tombala”); The Fool, 1975, (“Deli”); We Come to the River, 1976, (“Nehre Geldik”); Stone, 1976, (“Taş”); A-A-America, 1976; The Bundle, 1978, (“Çıkın”); The Woman, 1978, (“Kadın”); The Worlds, 1979, (“Dünyalar”); Restoration, 1981, (“Restorasyon”); Summer, 1982, (“Yaz”). Şiir: Theatre Poems and Songs, 1978, (“Tiyatro Şiirleri ve Şarkıları”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi