Edebi Şahsiyetler

Edward Bellamy Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

BELLAMY, Edward (1850-1898)

ABD’li gazeteci ve yazar. 19.yy sonundaki en önemli ütopyacılardandır.

26    Mart 1850’de Massachussetts’in Chicopee Falls kentinde doğdu. 1867’de Schenectady’deki Union Üniversitesi’nde bir yıl edebiyat okudu. Daha sonra Almanya ve İngiltere’de dolaştı. 1869’da ABD’ ye dönerek hukuk öğrenimi gördü ve 1871’de baroya kabul edildi. Ancak bir tek davaya baktıktan sonra avukatlık mesleğini terkedip gazeteciliğe başladı. New York Evening Post ve Springfield Daily Union gazetelerinde bir süre çalıştıktan sonra da roman yazmaya başladı. 1880’de yayımladığı Dr. Heidenhoff’s Process. (“Dr. Heidenhoff’un Buluşu”) romanı Hawthorne etkisinde yazılmış Gotik ve fantezi öğeleriyle yüklü bir kitaptı. Bellamy’nin başyapıtı olan Looking Backward: 2000-1887 (“Geçmişe Bakarken: 2000-1887”) 1888’de yayımlandı ve dile getirdiği ütopyacı görüş ABD’de yarı-sosyalist|ütop-yacı bir hareketin başlamasında öncü oldu. Looking Backward’ın devamı niteliğindeki Equality (“Eşitlik”) 1897’de yayımlandı, ancak fazla ilgi görmedi. Genç yaştan beri veremli olan Bellamy, bir yıl sonra, 1898’de öldü.

Looking Backzvard, 19. yy sonu Morris ve Wells gibi ütopyacılarm çalışmalarım önceler ve “evrimci ütopya”nın öncüsü sayılır. Bellamy’nin ütopyası klasik ütopyalar gibi kimsenin bilmediği uzak bir adada değil, gelecekte yer alır. Ütopya’nın kahramanı, 1887’de “uykuya yatıp” 2000’de uyanan Bostonlu Julian West’tir. Romanda betimlenen 2000 yılının Boston’u, üretim araçlarının tamamen devletleştirildi-ği, devletin de iyi niyetli ve bilge bir seçkinler grubunun elinde olduğu bir kenttir. Bellamy’nin ütopyacılığının en dikkati çeken öğesi, üretimin tümüyle makineleşmesi, insanların bu makineleşmiş dünyada fiziksel emek yükünden neredeyse kurtulmuş olmasıdır. Bellamy’nin bu yaklaşımını reddeden İngiliz Marxist ütopyacı William Morris, 1890’da yayımladığı News From Nowhere (“Olmayan Ülkeden Haberler”) adlı ütopyasında Bellamy’nin makineleşmiş toplumuna karşı, kırsal ve doğal bir yaşam tarzına yönelmiş bir toplum önerir. Bellamy-Morris tartışması, 20. yy’da gelişecek olan insanlığın geleceğinde teknolojinin rolünün ne olacağı sorununun edebiyatta ilk dile getirilişidir.

•    YAPITLAR (başlıca): Roman: Dr. Heidenhoffs Process, 1880, (“Dr. Heidenhoff’un Buluşu”); Looking Backmard: 2000-1887, 1888, (“Geçmişe Bakarken: 2000-1887”); Equ-ality, 1897, (“Eşitlik”). Öykü: The Blindman’s World and Otker Stories, (ö.s.), 1898, (“Körün Dünyası ve Başka Öyküler”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi