Edebi Şahsiyetler

Eduard Mörike Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

MÖRIKE, Eduard (1804-1875)

Alman, şair ve yazar. Alman kültür tarihindeki Biedermeier akımının belli başlı temsilcilerindendir.

8 Eylül 1804’te Ludwigsburg’da doğdu, 4 Haziran 1875’te Stuttgart’ta öldü. On üç yaşındayken babasını yitirdi. Ludwigsburg’da ortaöğrenimini yaptıktan sonra Tübingen’de tanrıbilim okudu. Başka bir meslek edinmek için yaptığı girişimler boşa çıkınca Protestan papazı olarak Almanya’nın çeşitli yerlerinde çalıştı. 1822’de, sonradan yapıtlarında Peregrina adıyla geçecek olan Maria Meyer’i sevdi. Ama birlikte mutlu olamadılar. Mörike 1829’da başka bir kızla nişanlandı. Bu beraberlikte de mutluluğu bulamayarak dört yıl sonra ayrıldı. 1834’te Cleversulzbach kasabasında papazlık yapmaya başladı, 1843’te emekli oldu. 1851’de evlenerek Stuttgart’a yerleşti. Orada aynı yıl Katharinen Rahibe Okulu’nda edebiyat öğretmeni oldu. 1856’da profesörlüğe yükseldi. Öğretmenlik görevini 1866’ya değin sürdürdü. Aile yaşamında mutluluğa erişememişti, 1873’te eşinden ayrıldı. Yaşamının son dönemini Lorch, Nürtingen ve Stuttgart’ta geçirdi.

Mörike, gençlik yıllarında Goethe, Calderon de la Barca, J.F. Richter (Jean Paul) ve romantik yazarların yapıtlarına ilgi duymuştu. Şiir yazmaya da başından geçen başarısız aşk serüvenleri nedeniyle başlamıştı. Bir yandan kralları, prensleri, mitleri, söylenceleriyle yapıtlarında yarattığı hayal dünyası, bir yandan da günlük yaşamla hiçbir bağı bulunmayan, daha çok lirik yönelişli şiirleriyle Alman kültür tarihinde Biedermeier adıyla anılan akımın en tipik temsilcilerinden biri oldu. 1838’de yayımladığı Gedicbte’de (“Şiirler”) topladığı şiirlerinde doğa temasının ağırlıklı olduğu gözlenir. Bunların yanı sıra, iç huzurunu kadercilikte arayan, Antik tarzda yapılmış şiirleri de vardır. Baladlarında Alman halk şarkılarının etkileri açıktır. Şiirleri dışında Mozart auf der Reise nach Prag (Mozart Prag Yolunda) adlı uzun öyküsü en başarılı yapıtı olarak tanınır. Mörike öyküde, kendine özgü incelikli üslubuyla, Mozart’ın sanatçı kişiliğinin yüceliğinin yanı sıra, yaşamın gerçekleri karşısındaki savunmasızlığını dile getirmiştir. Amadeus Mozart’ın yaşamından bir günü konu edinen öykü, kahramanının böyle gerçek bir kişi olmasına karşın, tarihsel bir portre çizmek amacını taşımaz, düşgücünün bir ürünüdür. Maler Nolten (“Ressam Nolten”) adlı romanını Mörike önce bir öykü olarak tasarlamıştır. Daha sonra Goethe’nin SUilhelm Meister’inin etkisi altında, trajik sonla biten bir sanatçı romanı (Künstlerroman) olarak ortaya çıkan yapıt Mozart öyküsü düzeyinde başarılı değildir.

•    YAPITLAR (başlıca): Şiir: Gedichte, 1838, (“Şiirler”); Idylle von Bodensee, 1846, (“Bodensee’den Kır Görünümleri”). Oykü-Roman: Maler Nolten, 1832, (“Ressam Nolten”); Mozart auf der Reise nacb Prag, 1855, (Mozart Prag Yolunda, 1971); Das Stuttgarter Hutzelmdnnlein, 1853, (Stuttgart Cücesi, 1970).

•    KAYNAKLAR: H. Meyer, Eduard Mörike, 1961.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi