Edouard van Beneden kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Edouard van Beneden kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1846-1910) Belçikalı hücrebilim ve embriyoloji uzmanı. Döllenmiş yumurtanın evre­lerini incelemiş ve eşey hücrelerindeki kromozom sayısının öbür hücreler- dekinin yarısı kadar olduğunu sap­tamıştır. Edouard Joseph Louis-Marie van Beneden 5 Mart 1846’da Louvain’de doğdu. Babası Pierre-Joseph van Beneden (1809-1894) özellikle tenyaların yaşam çevrimini ilk kez açıklayan değerli bir asalakbilim ve zooloji bilginiydi. Edouard van Beneden Liege Üniversitesi’ndeki öğreniminden sonra 1870’te aynı üniversitenin zooloji fakültesinde öğretim üyesi, 1871 ’de doçent, 1874’te de profesör oldu. Çalışmaları nedeniyle, Brüksel, Edinburgh, Jena, Leipzig ve Oxford üniversitelerinden onur doktoru unvanı aldı. 1880’de van Bambeke ile birlikte Archives de biologie adlı bir dergi çıkarmaya başladı. Daha öğrenciliği sırasında Schwann ve Schleiden’in hücrenin yapısı üzerindeki çalışmalarından ve Walther Flemming’in hücre bölünmesiyle ilgili incelemelerinden etkilene­rek araştırmalarını bu alanda yoğunlaştıran Beneden’ in Liege Üniversitesi’ndeki embriyoloji dersleri, tümüyle kendi araştırma ve gözlemlerine dayanıyor­du. 28 Nisan 1910’da Liege’de ölen Beneden’in elyazması ders notlan, ölümünden sonra öğrencisi J.L.A. Brachet tarafından yayımlanmıştır.

Kromozomların yapısında “kromatin” adı veri­len ve DNA ile proteinlerden oluşan maddelerin varlığı Flemming ve Schleiden tarafından açıklanmış­tı. Beneden’in bu maddenin eşit oranda hücreye geçtiğini gözlemlemesinden sonra, kromatinin de hücreyle birlikte bölündüğü kesinlik kazandı. Hücre bölünmesinde santrozomun kendini eşlediği ve hücre yaşamı boyunca kalıtsal olduğu da gene Beneden’in Flemming ve Boveri ile yaptığı çalışmalarla açıklık kazanmıştır.

1873’te çekirdeğin hücre bölünmesi sırasındaki durumunu inceleyen Schleiden’in çalışmaları da, kro­mozom ve çekirdeğin kalıtımdaki rolünü ortaya koydu, ilk gözlemciler çekirdeğin yumurta ve sperm­de bulunmadığına, ancak hücre bölünmesinden sonra oluştuğuna inanıyorlardı. Schleiden ve Beneden’in araştırmaları, çekirdek ve içeriğinin sürekli olduğu ve bir kuşaktan öbürüne geçtiği görüşüne dayanarak, çekirdek içeriğinin kaybolmadığını ve hücre bölün­mesi sırasında iki çekirdeğe bölündüğünü kanıtla­mıştır.

1883’te, atlarda asalak yaşayan Ascaris megalo- cephalae adlı bir tür barsak kurdu üzerinde araştırma­lar yapan Beneden, yumurta ve sperm hücresinin asıl hücrenin yarısı kadar kromozom içerdiğini göstere­rek, meyoz bölünmede kromozom sayısının neden yarılandığını açıklamış, tüm çalışmalarıyla hücre mor­folojisinin ve özellikle hücre bölünmesinin anlaşılma­sına katkıda bulunmuştur.

YAPITLAR:

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 15. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983