Ebü’l-Fazl el-Allami Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

1592’de Dekkan valisi oldu ve buyruğundaki görevli sayısı iki katma çıkarıldı. Ebu’l Fazl’a 1600’de 4000 atlı verildi. Komutanlığı sırasında birçok çarpışmada başarılı oldu ve bu arada Azimgarh kalesini aldı. Bu başarıları Ekber’in oğlu Şehzade Selim’ i (Cihangir I) tedirgin ediyordu. Ekber, 1602’de Ebu’l-Fazl’ı saraya çağırdı. Bunu öğrenen Selim, Ebu’l-Fazl’la arası açık olan Racputana racası Nersengehdiv ile anlaştı ve yolda pusu kurarak onu öldürttü.

Ekber’le tanışmasını “ikinci bir doğuş” olarak niteleyen Ebu’l-Fazl Allâmî bundan sonra babası Şeyh Mübarek’le birlikte, Hindistan’da İslam dininin başı olmaya çalışan Ekber’in ulema ile olan- ilişkisinde başlıca yardımcısı,’dinsel konularda akıl hocası oldu,

Ekber’in İslam dini dışıdaki düşüncelerini ayrıntılı biçimde inceleyerek “herkesle barış ve tüm insanlara saygı” ilkelerinden yola çıkan yeni dinin kurulmasında etkili oldu. Savunucusu ve başrahibi Ebu’l-Fazl’ın ölümüyle zayıflayan bu yeni din Ekber’in ölümünden sonra tümüyle unutularak ortadan kalktı.

Ebu’l-Fazl’m kaleme aldığı Ekbername adlı kitap Babür’den (1494-1530) Mart 1602’yedeğin uzanan dönemin siyasal olaylarını, Ekber’in düşünce ve amaçlarını anlatır. Ekbername, Ekber döneminin ayrıntılı bir tarih olduğu için önemlidir. Diğer önemli bir yapıtı Ayin-i Ekberî ise Ekber döneminin kurumlan, devletin genel durumu, gelir giderleri, Hindistan’ m o dönemdeki coğrafi ve toplumsal özellikleri konusunda ayrıntılı bilgiler verir.

• YAPITLAR (başlıca): Ayin-i Ekberî, (ö.s.), 1872; Ekbername, (ö.s.), 1877-1878; Mektubat-ı Allamı, (ö.s.), ty; Inşa-yı Ebü’l Fazl, (ö.s.), ty.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi