Türk Edebiyatı

Dönüş – Cengiz Dağcı (Konusu, Özeti, Karakterler)

Türü: Roman

Yazar: Cengiz Dağcı

Yayın Tarihi: 1968

Kitap Özeti: Cengiz Dağcı’nın anavatanı olan Kırım’da başlayan romanda Niyazi, Petersburg Üniversitesi’ni bitirmesine iki yıl kalmıştır ki yazın, bu yılların parasını sağlamak için, doğduğu yer olan Gurzuf kasabasında döner; dedesinin öldüğünü öğrenir, cenaze ertesi gün kaldırılır. Niyazi, Gurzuf’ta bir hafta kalır. Çocukluk arkadaşı Veli, askerlik işini halletmeye bir günlüğüne Yalta’ya gidecektir. Niyazi onu uğurladıktan sonra iskelede denizi seyrederken, kendisine adres soran Binbaşı Gorhov ve karısıyla tanışır, karı kocayı görmek istedikleri kişinin evine götürür. Arabayla giderlerken yolda Niyazi, bu kadına tutulur. Ertesi gün beraberce bir geziye çağrılmış, ancak binbaşı bir emir üzerine hemen Yalta’ya gittiğinden, Niyazi kadınla yalnız kalır. Atlara binip dağlarda gezer, sevişirler. Kadından ayrıldıktan sonra Veli’yi arayan Niyazi, onu, kanlar içinde bulur. Veli Yalta dönüşü askere gitmemek için kolunu omuzundan kesmiştir. Niyazi Akmescit’e gelir, II. Dünya Savaşı’nın başladığını orada öğrenir. Petersburg’a dönemeyecektir; üniversiteler kapatılmıştır. Niyazi, Kırım’da kalır, bir Yahudi doktorun oğluna Rusça dersi vererek geçimini sağlar. Alman ordularının Kırım’ı işgalinden bir süre sonra Yahudi doktor Batı Rusya’ya taşınır, Niyazi’ye de bir adres bırakarak savaştan sonra kendisiyle yazışmasını ister. Niyazi işsiz kalır, daha sonra Polonya’ya gider, Krakov’da çeşitli işlerde çalışır. Dört yıl sonra da, mektup yazdığı doktorun çağrısına uyarak Varşova’ya gider, onun yardımıyla Prag Üniversitesi’nden mezun olup, Gurzufa döner. Onsekiz yıl uzak kaldığı kasabası aynı kasabadır, ama insanları çok değişmiştir. Niyazi bir öğretmenlik almak istese de okul müdürü bunun imkansızlığını anlatmaya çalışır. Niyazi kimsesiz bir sokak köpeğiyle kurduğu dostluğunu sürdürürken roman sona erer.