Tarihi Şahsiyetler

Doktor Nazım Bey Kimdir, Hayatı, İdamı, Hakkında Bilgi

NÂZIM BEY (1870-1926)

Osmanlı siyaset adamı. İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin örgütlenmesinde etkin görev almıştır.

Selanik’te doğdu, 26 Ağustos 1926’da Ankara’da öldü. İstanbul’da Mekteb-i Tıbbiye’de başladığı öğrenimini tamamlamak üzere gittiği Paris’te Terakki ve İttihad Cemiyeti’nin Paris şubesi başkanı Ahmed Rıza Bey’le tanıştı ve birlikte çalışmaya başladı. 1902’de Ahmed Rıza’yla Şura-yı Ümmet gazetesini çıkardı. 1907’de Hoca Mehmed Efendi takma adıyla Selanik’e gitti. Osmanlı Hürriyet Cemiyeti ve Vatan ve Hürriyet Cemiyeti’nin katılımıyla 27 Eylül 1907’de Osmanlı Terakki ve İttihat Cemiyeti adı altında tek bir örgüt çatısı altında birleşmeyi sağlayarak Selanik ve Paris şubeleri arasındaki bağlantıyı kurdu. Daha sonra İzmir’e geçerek cemiyetin yaygınlaşıp yerleşmesi yönünde çalışmalarda bulundu.

II. Meşrutiyet sonrasında bir süre Selanik Belediye Hastanesi başhekimliği yaptı. 1911 ’e değin İttihat ve Terakki Cemiyeti genel sekreterliğini yürüttü. I. Dünya Savaşı sırasında İzmir’de Celal (Bayar) Bey ve vali Rahmi Bey’le birlikte Halka Doğru Cemiyeti’ ni kurdu. Ağustos-Ekim 1918’de Talat Paşa kabinesinde maarif nazırlığı yaptı. Cemiyetin son umumi merkez toplantısında alınan karar gereğince 1-2 Kasım 1918 gecesi aralarında Enver Paşa ve Talat Paşa gibi İttihatçı önderlerin de bulunduğu grupla bir Alman savaş gemisine binerek Sivastopol’a,|oradan Berlin’e gitti.

Burada tüm İslam dünyasını I.Dünya Savaşı galiplerine karşı örgütlemek amacıyla İslam İhtilal Cemiyetleri İttihadı adıyla bir birlik kurma çalışmalarına katıldı. Daha sonra aynı amaçlı çalışmalarını Moskova ve Batum’da sürdürdü. Birliğin Halk Şûralar Fırkası adıyla Anadolu’da da örgütlenmesine çalıştı. Sakarya Savaşı’nın kazanılmasından sonra Anadolu’ya geçme düşüncesinden vazgeçti. Enver Paşa’nın 1922’de ölümü ve Anadolu’da Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sona ermesi üzerine Türkiye’ye dönerek İzmir’e yerleşti. Ancak Terakkiperver Fırka ve Mustafa Kemal’e karşı düzenlenen İzmir suikastıyla ilgili görülerek tutuklandı. Ankara İstiklâl Mahkemesi’ndeki yargılanması sonunda da suçlu bulunarak idam edildi (26 Ağustos 1926).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi, ekşi