DİN VE SOSYAL FARKLILAŞMA ve TABAKALAŞMA
DİN VE SOSYAL FARKLILAŞMA
ve TABAKALAŞMA
Sosyolojisinin konusu kısaca, kolektif din hayatının, din ve toplum ilişkileri ve bu ilişkilerden doğan etki ve tepkilerin ve dinî grupların incelenmesi olarak tarif edildiği zaman, dikkat edilirse bu bilimin ilgi alanı içerisinde din ve toplum arasındaki karşılıklı münasebetlerin incelenmesinin önemli bir yer tuttuğu görülür.
Çeşitli toplum olayları arasında ise, toplumsal farklılaşma vakıası, öteden beri sosyologların dikkatini üzerine çeken önemli bir sosyal hadisedir. Nitekim, din ve toplum münasebetlerinin incelenmesini kendilerine konu edinen din sosyologları da bu önemli toplum olayı üzerinde durmuşlar ve din ve sosyal farklılaşma arasında ne gibi münasebetlerin, etki ve tepkilerin ortaya çıktığını araştırmışlardır.[1]
Bununla birlikte, din ve sosyal farklılaşmanın münasebetleri konusunun enine boyuna incelenmiş ve çözüme bağlanmış olduğunu düşünmek de hatalı olur.
Öyle ki, özellikle hızlı sosyal değişmeler ve farklılaşmalarla karşı karşıya bulunan günümüzün modern toplumları ile yine zamanımızda henüz ileri derecede modernleşememiş olmakla birlikte geleneksel yapıdan modern yapıya doğru çok hızlı bir değişim sürecini yaşamakta olan toplumlarda bu konunun incelenmesi, ilgi alanını bilhassa son yıllarda gerek ilkel dinlerin sosyolojisi ve gerekse büyük dinî sistemlerin bugün için artık tarihe mal olmuş topluluklarının karşılaştırmalı ve sistematik tetkikinden günümüze çevirmiş bulunan Din Sosyolojisinin araştırmaları için üzerinde önemle durulması gereken bir problem olarak ortada durmaktadır.
[1] İçerisinde “Din ve Toplumsal Farklılaşma” konusuna yer veren belli başlı Din Sosyolojisi araştırmaları şunlardır: E. Durkheim, De La Division Du Travail Social, Paris, 1893; Max Weber, Wirschaft und Gesellschaft, Tübingen, 1956; Gesamelte Aufsâtze zur Religionssoziologie, 3 Cilt, Tübingen, 1920; J. Wach, The Sociology ofReligion, Chicago, 1949; G. Mensching, Sociologie Religİeu- se, Paris: Payot, 1951; G. Le Bras, Etudes de Sociologie Religieuse, Paris: PUF, 1955-1956; M. Hill, A Sociology ofReligion, London, Hainemann, 1976; R. Robertson, Sociology ofReligion, Penguin Books, 1971.