DİN SOSYOLOJSİNİN DOĞUŞUNA Öteki Katkılar

DİN SOSYOLOJSİNİN DOĞUŞUNA Öteki Katkılar
Din sosyolojisinin bağımsız bir İlmî disiplin olarak ortaya çıkışı döneminde onun gelişmesine katkıda bulunanlar yukarıda adından söz edilenlerden ibaret değildir. Meselâ, Cemâat ve Cemiyet (Ge- sellschaft und Gemeinschaft) adlı eserin yazarı olan Alman Sosyologu F. Tönnies, ekonomik düşüncelerle dinî düşüncelerin birbirine paralel olarak gelişmelerini ele alan Werner Sombart, pozitivist ve tekâmülcü eğilimleri devam ettirmekle birlikte bir ölçüde onlardan ayrılan İngiliz sosyologu Hobhouse, dinî toplumsal teşkilatın anlaşılmasında önemli çalışmaları bulunan Mac İver, Hoıvard Becker, Talcolt Parsons, Cooley, din sosyolojisinin problemlerini, sistematik bir şekilde ve geniş bir perspektif içerisinde incelemeye girişmiş bulunan Sorokin, vs. nin adından ve konumuzla ilgili görüşlerinden de söz etmek gerekir. Meselâ bunlardan F. Tönnies’in Cemâat ve Cemiyet ayırımı din sosyolojisi bakımından son derecede önemli olup, onun bu konudaki etkilerini Simmel, Bergson ve Mensching gibi düşünür ve sosyologların yanı sıra, Türk sosyologu Ziya Gökalp’in kültür ve medeniyet ayırımında bile bulmak mümkün olmaktadır. Amerikan sosyolojisinin din sosyolojisi alanındaki etkileri ise, XX. yüzyılın ikinci yarısında artarak devam etmektedir. Burada bu konuyu daha fazla uzatmayarak, din sosyolojisinin sistematik ve bağımsız bir ilim olarak kurucuları ve onu geliştirenlere geçmek daha uygun olacaktır